Giải đáp: Mối liên quan giữa đau đầu & Hormone

Hiện nay, đau đầu là một vấn đề sức khỏe rất thường gặp với mọi người. Có rất nhiều yếu tố góp phần gây đau đầu cho cả nam và nữ như tiền sử gia đình và tuổi tác. Tuy nhiên, phụ nữ thường dễ bị đau đầu hơn nam giới do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể. Vậy, có sự liên quan nào giữa đau đầu và nội tiết tố (hormone)? Cùng ứng dụng mua thuốc online Medigo tìm hiểu ngay trong bài viết này nhé!

Các hormone estrogen và progesterone đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa chu kì kinh nguyệt cũng như trong giai đoạn mang thai. Hai hormone này có thể ảnh hưởng đến các hoạt chất gây nên đau đầu. Lượng estrogen ổn định trong cơ thể giúp cải thiện chứng đau đầu, trong khi nồng độ hormone này giảm hoặc thay đổi có thể khiến cơn đau đầu trầm trọng hơn. Sự thay đổi hormone trong từng giai đoạn cụ thể có thể ảnh hưởng đến chứng đau đầu ở nữ giới.

Trong thời kỳ kinh nguyệt

Sự sụt giảm estrogen ngay trước kỳ kinh có thể góp phần gây ra đau đầu. Nhiều phụ nữ bị chứng đau nửa đầu cho biết họ bị đau đầu trước hoặc trong kỳ kinh nguyệt.

Chứng đau nửa đầu liên quan đến kinh nguyệt có thể được điều trị bằng nhiều cách. Các phương pháp điều trị đã được chứng minh thường có hiệu quả bao gồm:

• Đá: Giữ một miếng vải lạnh hoặc một túi đá lên vùng bị đau trên đầu hoặc cổ, lưu ý cần giữ đá trong một chiếc khăn để bảo vệ làn da của bạn.
• Các bài tập thư giãn: giúp giảm căng thẳng.
• Phản hồi sinh học: là một trong những kỹ thuật phổ biến hiện nay được sử dụng nhằm giúp người bệnh có khả năng kiểm soát tốt hơn chức năng sinh lý học của bản thân mà không xâm lấn hoặc sử dụng đến thuốc hỗ trợ. Từ đó, biện pháp này có thể cải thiện chứng đau đầu bằng cách giúp bạn theo dõi cách cơ thể phản ứng với căng thẳng.
• Châm cứu: giúp cải thiện chứng đau đầu và thư giãn.
• Thuốc giảm đau không kê đơn. Bác sĩ có thể khuyến nghị bạn dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như naproxen sodium (Aleve) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin IB hay những loại khác).
• Triptans. Bác sĩ có thể kê đơn những loại thuốc này để ngăn chặn tín hiệu đau từ não của bạn. Triptan thường làm giảm cơn đau do nhức đầu trong vòng hai giờ và giúp kiểm soát nôn mửa.
• Gepants. Bác sĩ có thể kê đơn từ nhóm thuốc đối kháng peptide có nguồn gốc từ gen calcitonin (CGRP) có hiệu quả trong điều trị chứng đau nửa đầu.
• Thuốc giảm đau theo toa khác. Đôi khi bác sĩ có thể đề nghị các loại thuốc giảm đau khác, ví dụ như dihydroergotamine (DHE 45, Migranal). Chúng không được dùng chung với triptan.

Điều trị dự phòng

Nếu bạn bị vài cơn đau đầu do suy nhược mỗi tháng, bác sĩ có thể điều trị dự phòng bằng NSAID hoặc triptan.

Nếu chu kỳ kinh nguyệt của bạn đều, hiệu quả nhất là dùng thuốc ngăn ngừa đau đầu vài ngày trước kỳ kinh và tiếp tục cho đến hai tuần sau khi bắt đầu kỳ kinh.

Nếu bạn bị đau nửa đầu trong suốt chu kỳ kinh nguyệt hoặc bạn có kinh nguyệt không đều, bác sĩ có thể khuyên bạn nên dùng thuốc phòng ngừa hàng ngày.

Thuốc hàng ngày có thể bao gồm thuốc chẹn beta, thuốc chống co giật, thuốc chẹn kênh canxi, thuốc chống trầm cảm hoặc magiê. Bác sĩ cũng có thể cân nhắc việc tiêm kháng thể đơn dòng peptide liên quan đến gen calcitonin để giúp ngăn ngừa đau đầu, đặc biệt nếu các loại thuốc khác không hiệu quả. Các bác sĩ sẽ xem xét các tình trạng khác mà bạn gặp phải để xác định loại thuốc nào có thể phù hợp nhất cho việc điều trị.

Thay đổi lối sống, chẳng hạn như giảm căng thẳng, không bỏ bữa và tập thể dục thường xuyên, cũng có thể giúp giảm tần suất, mức độ nghiêm trọng và kéo dài của chứng đau nửa đầu.

Sử dụng nội tiết tố tránh thai

Các phương pháp tránh thai bằng nội tiết tố, chẳng hạn như thuốc tránh thai, miếng dán hoặc vòng tránh thai, có thể thay đổi mức độ đau đầu của bạn theo hướng nghiêm trọng hoặc tốt hơn. Đối với một số người, tránh thai bằng nội tiết tố có thể giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu liên quan đến kinh nguyệt bằng cách giảm thiểu sự suy giảm estrogen liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt.

Sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết tố để ngăn ngừa chứng đau nửa đầu liên quan đến kinh nguyệt có thể thích hợp cho những phụ nữ chưa điều trị bằng các phương pháp khác và những phụ nữ không bị chứng đau nửa đầu trong kỳ kinh nguyệt. Chứng đau nửa đầu có kèm theo rối loạn cảm giác như nhạy cảm với ánh sáng, điểm mù hoặc các thay đổi thị lực khác; ngứa ran ở tay hoặc mặt của bạn; và các triệu chứng hiếm gặp như khó khăn trong việc sử dụng ngôn ngữ (mất ngôn ngữ) hoặc yếu một bên cơ thể.

Những phụ nữ bị chứng đau nửa đầu aura (là tên gọi chung của những triệu chứng hay những cảm giác bất thường mà bệnh nhân gặp phải trước và trong cơn đau đầu) không nên sử dụng biện pháp tránh thai có chứa estrogen. Nếu bạn bị đau nửa đầu aura, hãy trao đổi với bác sĩ về các lựa chọn tránh thai.

Những phụ nữ khác có thể phát triển chứng đau nửa đầu khi sử dụng biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố, mặc dù cơn đau nửa đầu có thể chỉ xảy ra trong chu kỳ đầu tiên.

Lời khuyên khi sử dụng biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố:

• Sử dụng thuốc tránh thai hàng tháng với số ngày dùng giả dược ít hơn.
• Loại bỏ hoàn toàn những ngày dùng giả dược bằng cách uống thuốc tránh thai estrogen-progestin (Loseasonique, Seasonique).
• Sử dụng thuốc tránh thai có liều lượng estrogen thấp để giảm lượng estrogen trong những ngày dùng giả dược.
• Dùng NSAID và triptan trong những ngày dùng giả dược.
• Uống thuốc estrogen liều thấp hoặc miếng dán estrogen trong những ngày dùng giả dược.
• Sử dụng miếng dán dưới da chứa estrogen trong những ngày dùng giả dược nếu bạn đang sử dụng miếng dán ngừa thai.
• Uống thuốc tránh thai minipill (loại thuốc tránh thai chỉ chứa progestin (Camila, Heather hay những loại khác) nếu bạn không thể dùng thuốc tránh thai estrogen-progestin.

Trong thời gian mang thai

Nồng độ estrogen tăng nhanh trong thời kỳ đầu mang thai và duy trì ở mức cao trong suốt thai kỳ. Chứng đau nửa đầu thường cải thiện hoặc thậm chí biến mất khi mang thai. Tuy nhiên, chứng đau đầu do căng thẳng thường không cải thiện, vì chúng không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi hormone.

Nếu bạn bị đau đầu mãn tính, trước khi mang thai, hãy hỏi bác sĩ về các loại thuốc và liệu pháp có thể dùng trong thai kỳ. Nhiều loại thuốc trị đau đầu có tác dụng xấu hoặc không rõ đối với thai nhi đang phát triển.

Sau khi sinh, lượng estrogen giảm đột ngột - cùng với căng thẳng, thói quen ăn uống thất thường và thiếu ngủ - có thể gây đau đầu trở lại.

Mặc dù bạn sẽ cần phải thận trọng về loại thuốc đau đầu khi sử dụng trong lúc cho con bú, nhưng bạn sẽ có nhiều lựa chọn hơn so với khi mang thai. Bác sĩ sẽ cho bạn biết nên dùng những loại thuốc nào.

Trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh

Đối với nhiều phụ nữ đã từng bị đau đầu liên quan đến hormone, chứng đau nửa đầu trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn trong thời kỳ tiền mãn kinh - những năm trước mãn kinh - bởi vì mức độ hormone tăng và giảm không đồng đều.

Đối với một số phụ nữ, chứng đau nửa đầu được cải thiện sau khi mãn kinh, nhưng những cơn đau đầu do căng thẳng thường trở nên tồi tệ hơn. Nếu cơn đau đầu của bạn vẫn tiếp tục sau khi mãn kinh, bạn cần tiếp tục dùng thuốc và sử dụng các liệu pháp khác.

Liệu pháp hormone thay thế, đôi khi được sử dụng để điều trị tiền mãn kinh và mãn kinh, có thể làm trầm trọng thêm chứng đau đầu ở một số phụ nữ, cải thiện chứng đau đầu ở những người khác hoặc không gây ra thay đổi. Nếu bạn đang sử dụng liệu pháp hormone thay thế, bác sĩ có thể sử dụng miếng dán dưới da chứa estrogen nhằm cung cấp lượng estrogen thấp và ổn định, ít có khả năng làm nghiêm trọng chứng đau đầu.

Nếu liệu pháp hormon thay thế làm tình trạng đau đầu tệ hơn, bác sĩ có thể giảm liều estrogen, thay đổi sang một dạng estrogen khác hoặc ngừng sử dụng liệu pháp này.

---

Nguồn tài liệu: Mayo Clinic Health Letter

Dịch thuật: DS Lư Nguyễn Cẩm San