Viên đặt hạ sốt: Công dụng, liều dùng và cách dùng an toàn cho trẻ nhỏ

1.1 Thành phần của viên đặt hậu môn hạ sốt

Viên đặt hạ sốt là dạng thuốc được bào chế để đưa vào hậu môn, giúp trẻ hấp thu hoạt chất nhanh hơn khi bé khó uống thuốc hoặc bị nôn ói. Đa số viên đặt hạ sốt hiện nay chứa paracetamol, một hoạt chất an toàn dành cho trẻ nhỏ khi sử dụng đúng liều. Sau khi được đặt, thuốc tan chảy nhờ nhiệt độ cơ thể và thấm qua niêm mạc trực tràng, từ đó đi vào máu và phát huy tác dụng hạ sốt.

1.2 Cơ chế hoạt động của viên đặt hạ sốt

Cơ chế hoạt động của paracetamol là ức chế tổng hợp prostaglandin tại vùng dưới đồi – trung tâm điều nhiệt của cơ thể. Nhờ vậy, nhiệt độ được điều chỉnh về mức bình thường, giúp trẻ hạ sốt từ từ và trở nên dễ chịu hơn. Với cơ chế này, viên đặt hạ sốt đặc biệt hữu ích trong các tình huống trẻ không thể uống thuốc đường miệng.

Viên đặt hạ sốt được sử dụng trong những trường hợp mà đường uống không còn phù hợp. Điều này giúp đảm bảo thuốc vẫn được hấp thu đủ và kịp thời, giảm nguy cơ trẻ sốt cao kéo dài.

• Khi trẻ nôn ói hoặc không muốn uống thuốc: Nhiều trẻ bị sốt thường quấy khóc, nôn trớ, hoặc không chịu hợp tác khi uống thuốc. Dùng viên đặt sẽ thay thế hoàn toàn đường uống, giúp thuốc không bị đẩy ra ngoài ngay sau khi sử dụng.
• Khi trẻ sốt cao và cần hạ nhiệt nhanh: Nhờ hấp thu qua niêm mạc trực tràng, thuốc phát huy tác dụng nhanh và ổn định hơn. Đây là lựa chọn hữu ích trong trường hợp trẻ sốt từ 38.5°C trở lên.

Trường hợp trẻ không uống được thuốc do bệnh lý miệng - họng: Những trẻ mắc viêm họng, loét miệng hoặc đang có tổn thương ở đường tiêu hóa trên cũng được khuyến cáo ưu tiên dạng đặt để tránh gây đau hoặc kích ứng.

Liều dùng paracetamol đặt hậu môn phụ thuộc vào cân nặng chứ không chỉ dựa trên độ tuổi. Tính đúng liều là yếu tố then chốt để thuốc phát huy tác dụng mà không gây hại cho gan.

3.1 Cách tính liều paracetamol an toàn

• Liều được khuyến nghị: 10–15mg/kg/lần
• Khoảng cách giữa hai lần đặt: 4–6 giờ
• Tổng liều tối đa trong 24 giờ: 60 mg/kg

Việc tuân thủ đúng liều giúp giảm nguy cơ quá liều paracetamol – nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gan ở trẻ nhỏ.

3.2 Gợi ý liều thuốc theo nhóm cân nặng

• Trẻ 6–8 kg: viên 80 mg
• Trẻ 9–12 kg: viên 125 mg
• Trẻ 13–20 kg: viên 250 mg
• Trẻ ≥ 21 kg: viên 325 – 500 mg tùy hướng dẫn của bác sĩ.

Phụ huynh chỉ nên sử dụng viên phù hợp với cân nặng; tuyệt đối không bẻ thuốc vì sẽ khó đảm bảo đúng liều.

>>> Tham khảo Thuốc đặt hậu môn hạ sốt Efferalgan 150mg tại đây

Đặt thuốc đúng cách không chỉ giúp viên đặt phát huy đầy đủ công dụng mà còn giảm khó chịu cho bé.

4.1 Chuẩn bị trước khi đặt

• Rửa tay sạch và cắt gọn móng tay.
• Làm ấm viên thuốc bằng cách nắm trong tay vài giây để giảm cảm giác lạnh khi đưa vào hậu môn.
• Có thể bôi một chút vaseline hoặc gel bôi trơn quanh viền thuốc để thao tác dễ hơn.

4.2 Cách đặt thuốc an toàn

• Đặt trẻ nằm nghiêng hoặc tư thế gập gối vào ngực.
• Nhẹ nhàng đưa viên thuốc vào hậu môn theo chiều nhọn trước.
• Giữ mông trẻ khép lại trong 1–2 phút để thuốc không bị đẩy ra ngoài.

4.3 Sau khi đặt thuốc

• Theo dõi tình trạng sốt của trẻ sau 30–45 phút.
• Không đặt lần 2 ngay cả khi bạn nghi ngờ thuốc bị đẩy ra ngoài — điều này dễ dẫn đến quá liều.

Dù mang lại nhiều lợi ích, viên đặt hạ sốt vẫn có những hạn chế nhất định và cần được cân nhắc trong từng tình huống cụ thể.

5.1 Ưu điểm của viên đặt hạ sốt

• Hấp thụ nhanh và ổn định, đặc biệt hữu ích khi trẻ nôn ói.
• Dễ sử dụng đối với trẻ nhỏ hoặc trẻ không chịu hợp tác uống thuốc.
• Ít gây kích ứng dạ dày so với thuốc đường uống.

5.2 Hạn chế của viên đặt hạ sốt

• Có thể gây khó chịu hoặc kích ứng vùng hậu môn nếu đặt sai kỹ thuật.
• Khó điều chỉnh liều nếu viên thuốc quá lớn.
• Không dùng cho trẻ bị bệnh hậu môn – trực tràng (nứt kẽ, viêm nhiễm).

Những sai lầm thường gặp dưới đây có thể làm giảm hiệu quả điều trị hoặc thậm chí gây nguy hiểm cho trẻ.

6.1 Dùng sai liều hoặc lạm dụng thuốc

Nhiều phụ huynh chưa biết tính liều theo cân nặng, dẫn đến đặt quá liều hoặc đặt quá gần nhau. Điều này gây quá tải cho gan của trẻ và làm tăng nguy cơ ngộ độc paracetamol.

6.2 Dùng đồng thời nhiều dạng paracetamol

Trẻ có thể vô tình được dùng cả siro paracetamol và viên đặt, dẫn đến quá liều. Hãy kiểm tra kỹ hoạt chất trước khi phối hợp thuốc.

6.3 Đặt thuốc không đúng kỹ thuật

Đặt không đủ sâu, viên bị rơi hoặc đẩy ra ngoài khiến thuốc không đạt hiệu quả mong muốn và có thể khiến trẻ khó chịu.

Dù viên đặt hạ sốt có thể hỗ trợ kiểm soát nhiệt độ, nhưng có những dấu hiệu cho thấy trẻ cần được thăm khám y tế sớm.

• Khi sốt kéo dài hoặc không đáp ứng thuốc: Nếu trẻ sốt liên tục trên 48 giờ, hoặc không giảm sau khi dùng đúng liều paracetamol, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để tìm nguyên nhân.
• Khi xuất hiện các dấu hiệu nguy hiểm:
  • Co giật
  • Li bì, bỏ bú, khó đánh thức
  • Thở nhanh hoặc rút lõm ngực
  • Phát ban tím tái
• Khi trẻ dưới 3 tháng tuổi bị sốt: Trẻ dưới 3 tháng sốt từ 38°C trở lên luôn được xem là tình huống khẩn cấp và phải được bác sĩ thăm khám càng sớm càng tốt.

Viên đặt hạ sốt là lựa chọn hữu ích giúp cha mẹ xử lý tình huống trẻ sốt cao, nôn ói hoặc không hợp tác uống thuốc. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, phụ huynh cần nắm rõ liều dùng theo cân nặng, cách đặt viên đúng kỹ thuật và theo dõi sát phản ứng của trẻ sau khi dùng thuốc. Việc hiểu chính xác cách sử dụng không chỉ giúp hạ sốt hiệu quả hơn mà còn giảm nguy cơ quá liều hoặc tác dụng phụ không mong muốn.

Nếu sau khi đặt thuốc mà trẻ vẫn không hạ sốt hoặc xuất hiện các dấu hiệu bất thường, cha mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời. Chủ động xử lý đúng ngay từ đầu sẽ giúp quá trình chăm sóc trẻ an toàn và hiệu quả hơn.

👉 Nếu bạn cần tư vấn thêm về cách chọn đúng liều thuốc, các phương pháp chăm sóc bé khi sốt hoặc các sản phẩm hạ sốt phù hợp, hãy liên hệ tư vấn với các bác sĩ, dược sĩ chuyên môn tư vấn chuyên sâu ngay!!!!