Đau dạ dày khi đói: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục

Đau dạ dày khi đói là cảm giác đau, nóng rát hoặc khó chịu ở vùng thượng vị (dưới xương ức) xảy ra khi dạ dày trống rỗng (không có thức ăn).

Mặc dù không có thức ăn, nhưng hệ tiêu hóa vẫn hoạt động. Acid dịch vị và các enzyme vẫn được tiết ra để chuẩn bị cho quá trình tiêu hóa. Khi không có thức ăn để trung hòa, lượng acid dư thừa này sẽ tác động trực tiếp lên niêm mạc dạ dày.

Cảm giác đau xảy ra do niêm mạc dạ dày bị "trơ" trước sự bào mòn của acid và pepsin, những chất có khả năng gây tổn thương niêm mạc nếu dư thừa. Theo các chuyên gia, tình trạng này đặc biệt rõ rệt khi:

• Dạ dày tiết acid quá mức (dư thừa acid).
• Lớp bảo vệ niêm mạc dạ dày bị suy yếu (do viêm hoặc loét).

>>> Xem thêm Thuốc trị đau dạ dày Phosphalugel giao hàng 24/24 tại Medigo

Cơn đau dạ dày khi đói thường không tự nhiên xuất hiện mà là hệ quả của các vấn đề sức khỏe hoặc thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Dưới đây là các yếu tố phổ biến làm gia tăng nguy cơ:

• Viêm loét dạ dày - tá tràng: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Các ổ loét vốn đã tổn thương sẽ dễ bị kích thích dữ dội khi acid tiếp xúc trực tiếp trong thời kỳ đói.
• Tăng tiết acid dịch vị: Hệ thống điều tiết acid có thể sản sinh acid vượt nhu cầu ngay cả khi dạ dày trống, dẫn tới kích ứng và ăn mòn niêm mạc.
• Trào ngược dạ dày - thực quản (GERD): Khi cơ vòng thực quản dưới hoạt động yếu, acid dạ dày có thể trào ngược lên, gây cảm giác bỏng rát ở ngực hoặc cổ họng, đặc biệt khi đói.
• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh như:

Bỏ bữa hoặc để bụng quá đói làm tăng áp lực lên niêm mạc.

Ăn uống thất thường, ăn quá nhanh.

Lạm dụng đồ ăn cay nóng, cà phê, rượu bia, thuốc lá.

• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như thuốc giảm đau NSAID, aspirin, corticoid... có thể làm mỏng lớp bảo vệ dạ dày, khiến niêm mạc dễ bị acid tấn công hơn.

>>> Tham khảo thêm Nhận tư vấn dược sĩ miễn phí khi mua Thuốc trị đau dạ dày Phosphalugel tại Medigo

Bạn có thể dễ dàng nhận ra cơn đau dạ dày khi đói thông qua các triệu chứng đặc trưng. Hãy chú ý đến những biểu hiện sau để phân biệt với các loại đau bụng khác:

Nóng rát, cồn cào vùng thượng vị: Đây là cảm giác điển hình nhất, như có lửa đốt, xuất hiện khi acid dư thừa tấn công niêm mạc.

Đau gia tăng khi đói và giảm khi ăn: Đây là dấu hiệu quan trọng. Khi ăn, thức ăn sẽ trung hòa một phần acid và tạo lớp che chắn tạm thời cho niêm mạc, giúp cơn đau dịu đi.

Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng: Xảy ra do acid trào ngược lên thực quản.

Chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu: Do hoạt động tiêu hóa bị ảnh hưởng, thức ăn hoặc dịch vị bị ứ đọng.

Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân: Nếu cơn đau kéo dài và lặp lại, người bệnh thường ăn ít hơn, dẫn đến suy nhược cơ thể và suy giảm chức năng tiêu hóa.

>>> Xem thêm Nhận tư vấn từ dược sĩ và bác sĩ có chuyên môn 24/24 tại Medigo

Khi cơn đau xuất hiện đột ngột, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau để giảm nhanh khó chịu và hạn chế tổn thương thêm cho dạ dày:

• Ăn nhẹ và chia nhỏ bữa ăn: Khi có dấu hiệu đói, nên dùng ngay những món dễ tiêu như bánh quy mềm, cháo loãng, sữa chua (ít béo) để trung hòa acid và "che chắn" niêm mạc.
• Không để bụng trống quá lâu: Cố gắng giữ khoảng cách giữa các bữa ăn không quá 4–5 tiếng. Ăn một bữa phụ nhỏ giữa buổi sáng/chiều nếu cần.
• Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Có thể là thuốc antacid (trung hòa acid), thuốc ức chế tiết acid (PPI như omeprazole, pantoprazole) hoặc thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc.
• Áp dụng biện pháp hỗ trợ tại nhà:

Chườm ấm vùng bụng để giảm co thắt, thư giãn cơ.

Dùng trà thảo dược nhẹ như trà dây hoặc bột sắn dây (nếu không dị ứng và dùng liều lượng phù hợp).

>>> Tham khảo thêm Trà Dây Lava túi lọc 5g hộp 30 túi FREESHIP tại Medigo

• Kiểm soát stress: Căng thẳng làm tăng tiết acid và kích thích nhu động. Hãy tập các kỹ thuật thư giãn, hít thở sâu, hoặc vận động nhẹ nhàng.
• Tránh xa các yếu tố kích thích: Hạn chế tối đa cà phê, rượu, thức ăn cay nóng, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, và thức uống có ga.

Để giảm nguy cơ những đợt đau tái diễn và bảo vệ sức khỏe dạ dày lâu dài, việc thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt là vô cùng quan trọng. Hãy áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

Ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa: Cố định giờ ăn giúp dạ dày làm quen và giảm việc tiết acid vượt mức không cần thiết.

Hạn chế thực phẩm gây kích ứng: Tránh các "thủ phạm" thường gặp như cà phê, rượu, ớt, hạt tiêu, đồ chua, và thức ăn chiên rán.

Ngủ đủ giấc và tránh thức khuya: Giấc ngủ chất lượng giúp cơ thể phục hồi, ổn định hoạt động của hệ tiêu hóa.

Vận động nhẹ nhàng: Tập thể dục như đi bộ, yoga, hoặc các bài tập thở giúp hỗ trợ nhu động ruột và tiêu hóa.

Khám chuyên khoa tiêu hóa định kỳ: Đặc biệt quan trọng nếu bạn có tiền sử bệnh dạ dày hoặc có các yếu tố nguy cơ (nhiễm HP, đang dùng thuốc NSAID...).

>>> Tham khảo thêm Tải app Medigo trên CH Play hoặc App Store nhận tư vấn dược sĩ và bác sĩ 24/24 ngay