Hải Trung Kim

• Tên tiếng Việt: Hải trung kim, Bòng bong, Cây leo cỏ đuôi chồn, Thòng bong, Hải kim sa
• Tên khoa học: Lygodium flexuosum (L.) Sw.
• Họ: Bòng Bong (Schizaeaceae)
• Công dụng: Theo Đông y, Hải trung kim có vị ngọt, tính hàn. Có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi niệu thông lâm. Thường sử dụng để chữa các bệnh liên quan đến tiết niệu, viêm gan, viêm thận phù thũng.

Hải trung kim là loài cây dây leo với cuống chính khá dày (2,5 mm), thân rễ bò. Lá cây dài xẻ 2, 3 nhánh lông chim dài khoảng 15 – 30cm, sắp xếp xen kẽ dọc theo cuống chính. Mỗi cuống có từ 3 – 4 lá (đôi khi 5 – 6 lá) mỗi bên. Lá hải trung kim có diện tích 4 – 12 x 1 – 2,5 cm, mặt lá có phủ lông dài khoảng 3 – 8 mm. Lá có phần đáy phình to hình trái tim, nhỏ dần về phía đỉnh. Phần mép lá có các nang tròn, bào tử là những hạt phấn nhỏ màu vàng nhạt hay nâu vàng, chất nhẹ, sờ nhẵn, cảm giác mát tay, nom tựa cát biển.

Cây mọc chủ yếu ở các bụi rậm, bờ rào.

Phân bố: Cây phân bổ chủ yếu tại khu vực châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Sri Lanka, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Papua New Guinea, Philippines, Australia.

Đây là loài cỏ dại chính ở Malaysia. Hải trung kim là một loài thực vật mạnh mẽ, có khả năng lan rộng ra bằng thân rễ cũng như leo, làm xáo trộn thảm thực vật.

Thu hoạch: Cây có thể thu hái gần như quanh năm. Cây sống nhiều năm và sinh trưởng mạnh vào mùa nắng.

Cây thường được thu hoạch vào mùa thu khi bào tử chưa rụng. Thông thường, khi chưa khô sương vào sáng sớm, ngày nắng, thu hoạch lấy thân và lá, cho vào rổ có lót giấy hoặc vải, phơi ở nơi kín gió, dùng tay nhào và lắc đều để bào tử bám trên lá rụng đi rồi rây mịn. Sau đó loại bỏ thân và lá, chỉ sử dụng bao tử nang.

Chế biến: Phơi khô mà dùng, không phải chế biến khác.

Toàn cây

Dùng tươi hoặc phơi khô để dùng dần

Flavonoid, acid hữu cơ.

Theo y học cổ truyền

Tính vị: Vị ngọt, hơi đắng, tính lạnh.

Công dụng: Quy kinh lạc bàng quang, ruột non, gan, thận. Có tác dụng thông thủy, nhuận phế, thường dùng phối hợp với hoạt thạch, sậy đá, mã đề để trị nhiệt, cát, huyết, an thai.

Chủ trị: Dái rắt, đái buốt, đái ra máu, đái ra sỏi, Dùng chữa sỏi thận, kết hợp trong các bài thuốc trị U xơ tuyến tiền liệt, trị bí tiểu

Theo y học hiện đại

Hiện tại Hải trung kim chủ yếu được sử dụng trong phạm vi nhân dân nên các nghiên cứu còn hạn chế.

1. Bài thuốc trị ăn uống khó tiêu, chướng bụng do thấp trệ

Chuẩn bị 30g hải trung kim, 8g bạch truật, 2g cam thảo
Thực hiện: Sắc thành nước uống mỗi ngày 1 thang;

2. Bài thuốc trị phù thũng toàn thân, chướng bụng, khó thở

Chuẩn bị: 15g cây hải trung kim, 30g hạt bìm bìm (một nửa để sống, một nửa sao chín), 15g cam toại 

Thực hiện: Nghiền tất cả thành bột mịn. Mỗi lần dùng 8g bột sắc với 1 bát nước, uống thuốc vào trước bữa ăn hàng ngày.

3. Bài thuốc trị viêm gan

Chuẩn bị:  15g cây hải trung kim, 30g nhân trần, 20g mã đề

Thực hiện: Sắc nước uống mỗi ngày một thang.

4. Bài thuốc trị đi ngoài ra máu

Chuẩn bị: 60-90g dây và lá hải trung kim

Thực hiện: Sắc kỹ với nước, chia thành 2-3 lần uống trong ngày;

5. Bài thuốc trị tiêu chảy

Chuẩn bị: Dùng hải trung kim cả cây

Thực hiện: Sắc làm nước uống

6. Bài thuốc trị trị di tinh, mộng tinh

Chuẩn bị: Dây hải trung kim

Thực hiện: Đốt tồn tính dây hải trung kim, sau đó nghiền mịn, mỗi lần dùng 4-5g bột hòa với nước sôi uống;

7. Bài thuốc trị tiểu tiện lẫn sỏi sạn:

Chuẩn bị:  30g cây hải trung kim, 30g hoạt thạch, 30g rễ cỏ tranh, 60g kim tiền thảo, 12g xa tiền thảo (cỏ mã đề) 

Thực hiện: Sắc kỹ với nước, chia làm 3 phần uống trong ngày

8. Bài thuốc trị tiểu ra máu:

Chuẩn bị: Cây hải trung kim khô 

Thực hiện: Tán thành bột mịn, ngày uống 3 lần, mỗi lần 8g hòa với nước đường để uống;

Mặc dù công dụng của cây hải trung kim rất đa dạng và có tính ứng dụng cao, nhưng riêng những người bị hư hàn tỳ vị, thận dương hư, đi tiểu nhiều thì không nên dùng loại cây này

Nên bảo quản hải trung kim ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc

Trên đây là các thông tin về đặc điểm, hình ảnh, công dụng và các bài thuốc từ cây Hải trung kim. Mong rằng những thông tin mà Medigo chia sẻ sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại dược liệu này và có cách sử dụng dược liệu hiệu quả và an toàn nhất.