lcp
Nội dung chính

    Cây Kinh Giới: Đặc điểm, tác dụng, cách dùng


    Kinh giới hay còn được gọi là Kinh giới rìa; Kinh giới trồng; Giả tô; Kinh giới trồng; Thử minh; Nhất niệp kim; Tái sinh đơn; Tịnh giới; Hồ kinh giới; Như thánh tán, thuộc họ Hoa môi với danh pháp khoa học là Lamiaceae.  Kinh giới là một loại rau thơm quen thuộc của người Việt Nam. Trong y học, Kinh giới có tác dụng chữa cảm cúm, nôn ra máu, băng huyết, viêm dạ dày, viêm ruột cấp tính, bại liệt, phong thấp.

    Mặc dù là một loại thảo dược được sử dụng trong rất nhiều bài thuốc điều trị bệnh của y học cổ truyền từ hàng trăm năm về trước, tuy nhiên, việc dùng Kinh giới sai cách hoặc không đúng liều lượng có thể gây ra các tác dụng không mong muốn. Vì vậy, để tìm hiểu rõ hơn về những đặc tính của cây Kinh giới cũng như tác dụng, cách dùng, lưu ý, hãy cùng Medigo đọc thêm trong bài viết dưới đây.

    cây kinh giới

      Thông tin chung

      • Tên tiếng Việt: Kinh giới; Kinh giới rìa; Kinh giới trồng; Giả tô; Kinh giới trồng; Thử minh; Nhất niệp kim; Tái sinh đơn; Tịnh giới; Hồ kinh giới; Như thánh tán.
      • Tên khoa học: Elsholtzia ciliata( Thunb.) Hyland.
      • Họ: Lamiaceae (Hoa môi).
      • Công dụng: Kinh giới có tác dụng chữa cảm cúm, nôn ra máu, băng huyết, viêm dạ dày, viêm ruột cấp tính, bại liệt, phong thấp.

      Mô tả cây Kinh giới

      Kinh giới đặc điểm tự nhiên là dạng cây thân cỏ sống hàng năm, thân hình vuông đặc trưng cho họ cây hoa môi, Kinh giới có mùi thơm rất đặc trưng; thân cây cao khoảng 0,6 đến 0,8m, thân màu xanh, khi về phía gốc có màu hơi tía, toàn thân cây có lông ngắn. Lá Kinh dưới nếu mọc dưới gốc thì lá thường không cuống, lá mọc đối, xẻ sâu thành 5 thùy rõ; lá mọc phía trên thì xe ít hơn khoảng 3 đến 5 thùy. Hoa kinh giới màu tím, mọc thành cụm bông. Quả kinh giới hình trái

      Cây Kinh giới thường được trồng để ăn làm gia vị và làm thuốc đã được xác định là Elshoitiia cristaia Willd. cùng họ. Cây cũng thuộc thảo, chiều cao khoảng từ 0,3 - 0,45m, thân nhẵn, mọc thẳng đứng. Lá Kinh giới mọc đối, phiến lá thuôn nhọn, chiều dài lá khoảng 5 - 8cm, rộng 3cm, cuống gầy dài 2 - 3cm, mép răng cưa. Hoa nhỏ, không cuống, màu tím nhạt, mọc thành bông ở đầu cành, rất mau. Quả nhẵn, gồm 4 hạch nhỏ, dài 0,5cm.

      Một cây khác cũng được gọi là Kinh giới và dùng làm thuốc là cây Origanum syriacum(Lour.) có cùng họ.

      kinh giới

      Phân bố, thu hoạch và chế biến

      Phân bố: Loại cây này chủ yếu sống ở những nơi hiểm trở vùng đồi núi, đất bỏ hoang, nơi có nhiều nắng, bờ sông hoặc trong rừng. Theo ghi nhận thì kinh giới phân bố ở nhiều nước như Campuchia, Lào, Ấn Độ, Myanma, Mông Cổ, Trung Quốc. Thậm chí loại cây này còn du nhập vào một số nước châu Âu và khu vực Bắc Mỹ. Tại nước ta, loại cây này sống được ở rất nhiều nơi và rất dễ trồng. 

      Thu hoạch và chế biến: Thông thường kinh giới được thu hái vào mùa thu khi mà hoa còn có màu xanh. Khi lấy các bộ phận thì gọi là kinh giới còn nếu chỉ lấy hoa thì gọi là kinh giới tuệ. Người ta hay dùng các bộ phân của cây đem sấy hoặc phơi khô và bảo quản để dùng dần. 

      Bộ phận sử dụng của Kinh giới

      Bộ phận sử dụng được là toàn thân.

      hoa kinh giới

      Thành phần hóa học

      Trong Kinh giới Schizonepeta tenuifoiia có chứa khoảng 1,8% tinh dầu.

      Thành phần chủ yếu của tinh dầu Kinh giới là d-menton, một ít d-limonene.

      Cần lưu ý, tinh dầu của Kinh giới chỉ có trong dạng tươi; trên thực tế nhân dân nhiều khi sử dụng dạng sao đen gọi là Kinh giới thán (rửa sạch, cho vào nồi rang cho cháy đen, sau đó phun nước vào rồi lại sấy khô) hoặc Kinh giới tuệ thán (tức là cụm hoa của cây kinh giới sao đen).

      Tác dụng của Kinh giới

      Theo y học cổ truyền

      Kinh giới có tính ôn, vị cay, quy vào 2 kinh can và phế.

      Nhờ đặc tính ôn cay mà Kinh giới có tác dụng lợi yết hầu, thanh nhiệt tán ứ phá kết, phát biểu khứ phong. Tác dụng Kinh giới chữa ngoại cảm, sinh xong huyết vận, đau đầu nhức mắt. Kinh giới sao đen được sử dụng để chữa thổ huyết máu cam, đại tiểu tiện ra máu.

      Theo y học hiện đại

      Các tài liệu nghiên cứu và thử nghiệm về các đặc tính dược lý nhận thấy Kinh giới có khả năng kháng virus, kháng khuẩn, chống viêm và chống oxy hóa.

      Theo y học ngày nay, Kinh giới được sử dụng với tác dụng hạ sốt, giảm đau, chống viêm và an thần khi dùng với liều thích hợp. Ngoài ra, Kinh giới còn được sử dụng để giúp loại bỏ gốc tự do, chống oxy hóa, chống quá trình lão hóa hoặc ức chế co thắt hồi tràng nhờ các thành phần phenol trong tinh dầu của nó.

      Khuếch tán tinh dầu có tác dụng ức chế hoạt động của khuẩn tả và một số virus.

      Liều lượng và cách dùng Kinh giới

      Cách dùng: Dùng dạng tươi hoặc dưới dạng thuốc sắc hoặc hãm.

      Liều dùng: Ngày dùng từ 10g đến 16g dược liệu khô, hoặc 30g dược liệu tươi.

      Dùng ngoài, dùng lượng thích hợp, sao vàng sau đó chà sát da khi bị dị ứng ngứa.

      Bài thuốc chữa bệnh từ Kinh giới

      Chữa cảm nóng, ngã ngất

      Dùng khoảng một nắm Kinh giới (cây tươi) khoảng 50g, sau đó giả nhỏ, tiếp tục cho thêm khoảng vài lát gừng tươi. Nước vắt uống còn lại bã tiếp tục dùng đắp dọc theo sống lưng. Hoặc có thể sử dụng Kinh giới phơi khô khoảng 20g sau đó sao vàng, tiếp tục thêm 200ml nước uống lúc nước còn nóng. Sau đó đắp mền cho ra mồ hôi giải cảm.

      Phụ nữ băng huyết, trẻ con người lớn bị máu cam

      Kinh giới tuệ sao đen 15g, tiếp tục cho nước 200ml sắc còn 100ml cho uống ngày 2 - 3 lần.

      Thuốc cảm

      Phối hợp các dược liệu: Hoa Kinh giới, ngải cứu, hoắc hương, tía tô, hương nhu, các vị bằng nhau, sau đó sắc bằng nước nhiều lần, gộp các nước sắc lại, cô đặc thành cao viên bằng hạt bắp. Khi bị cảm uống khoảng chừng 7 - 8 viên. Trẻ em dùng 2 đến 4 viên. Viên thuốc trên có thể dùng chữa lỵ.

      Chữa cảm cúm

      Sử dụng Kinh giới tuệ sao vàng tán nhỏ. Khi bị cảm dùng 6 - 8g bột này.

      Lưu ý khi sử dụng Kinh giới

      Kinh giới là một loài thực vật với công dụng tốt, vừa làm thực phẩm và vừa làm thuốc. Hỗ trợ điều trị tốt trong trị khó tiêu, giải cảm, giảm sưng, giảm viêm. Tuy nhiên, khi dùng lượng lớn hoặc sai phương pháp có thể gây những tác dụng phụ khó chịu.

      Không sử dụng Kinh giới trong các trường hợp sau:

      Người có tình trạng biểu chứng dương hư như ra mồ hôi không cầm được.

      Nhức đỉnh đầu do âm hư hỏa vượng, không phải ngoại cảm.

      Bảo quản Kinh giới

      Để nơi khô mát, trong bao bì kín.

      Trên đây là các thông tin về đặc điểm, hình ảnh, công dụng và các bài thuốc từ cây Kinh giới cũng như một số lưu ý cần quan tâm. Tuy nhiên, để bài thuốc mang lại tác dụng điều trị cao và hạn chế tác dụng phụ, người bệnh vẫn nên tham khảo chuyên gia về cách dùng và liều lượng. Mong rằng những thông tin mà Medigo chia sẻ sẽ giúp ích cho việc tham khảo của bạn đọc. 

      Dược sĩ

      Dược sĩ Nguyên Đan

      Chuyên ngành: Dược sĩ Đại Học

      Tôi là Nguyễn Hoàng Nguyên Đan, hiện đang là dược sĩ nhập liệu, quản lý lưu kho sản phẩm và biên soạn nội dung THUỐC tại ứng dụng MEDIGO. Với kiến thức đã học tại Đại học Y Dược TPHCM và hơn 4 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực y dược, tôi mong muốn mang đến cho cộng đồng những kiến thức về thuốc và sức khỏe hữu ích nhất.

      Sản phẩm có thành phần Kinh giới

      Kit test nhanh Covid-19

      Giúp giải cảm, giảm ho, tăng cường sức đề kháng Ho Cảm BBear hộp 4 vỉ x 5 ống

      90.000 đ - 110.000 đ

      MUA NGAY
      Kit test nhanh Covid-19

      Lá xông giải cảm Thảo Dược gói

      35.000 đ - 52.000 đ

      Đã bán 1 gói

      MUA NGAY
      Kit test nhanh Covid-19

      Siro viêm mũi Organic 100 (xanh dương) hộp 1 chai 125 ml

      60.000 đ - 75.000 đ

      Đã bán 5 hộp

      MUA NGAY
      Kit test nhanh Covid-19

      Siro giảm ho, bổ phế Amus (Minh Phú) hộp 1 chai 100ml

      65.000 đ

      Đã bán 12 hộp

      MUA NGAY
      Kit test nhanh Covid-19

      Hỗ trợ điều trị viêm xoang MIDA XOANG hộp 1 lọ 30 viên

      8.000 đ

      Đã bán 4 viên

      MUA NGAY
      Kit test nhanh Covid-19

      Giảm ho khàn tiếng, đau rát họng, tiêu đờm Viên Ngậm M7 hộp 25 vỉ x 4 viên

      110.000 đ - 240.000 đ

      MUA NGAY
      Kit test nhanh Covid-19

      Giúp thanh nhiệt, giải độc Nuutragen Green Thanh Nhiệt hộp 4 vỉ x 5 ống x 10ml

      145.000 đ

      Đã bán 1 hộp

      MUA NGAY
      Kit test nhanh Covid-19

      Hỗ trợ mát gan Thanh Nhiệt Giải Độc Abipha hộp 1 lọ 30 viên

      57.000 đ

      MUA NGAY
      Kit test nhanh Covid-19

      Giảm ho khàn tiếng, đau rát họng, tiêu đờm Viên Ngậm M7 hộp 10 vỉ x 4 viên

      11.000 đ - 15.000 đ

      Đã bán 15 vỉ

      MUA NGAY
      Kit test nhanh Covid-19

      Siro Ho Cảm SUSU hộp 30 gói x 5ml

      85.000 đ

      MUA NGAY

      Bác sĩ tư vấn

      Danh sách bác sĩ
      Bạn cần tư vấn ngay với bác sĩ? Đội ngũ bác sĩ tận tâm, giỏi chuyên môn luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn