Menthol là gì?
Menthol thực chất là một hợp chất hữu cơ được điều chế từ tinh dầu tự nhiên của cây bạc hà. Hiện nay, trên thế giới có rất nhiều loại bạc hà khác nhau nhưng menthol chỉ có thể thu được từ cây Mentha piperita, Mentha x piperita.
Menthol tự được điều chế bằng cách đông lạnh tinh dầu bạc hà hay còn được gọi là peppermint. Sau khi đông lạnh, các tinh thể menthol sẽ được tách ra bằng phương pháp lọc.
Ở điều kiện nhiệt độ thường, hợp chất menthol ở dạng rắn kết tinh. Chúng có màu trong hoặc màu trắng, không tan trong nước. Tuy nhiên, menthol laok rất dễ bay hơi ở nhiệt độ phòng với mùi thơm đặc trưng của bạc hà.
Công dụng của menthol đối với sức khỏe con người
Từ trước đến nay menthol được dùng để điều chế thành thuốc. Bởi vì hợp chất này có những công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe như:
Tác dụng giảm đau
Tác dụng đầu tiên của menthol được nhiều người biết đến là tác dụng giảm đau. Bởi vì menthol là chất tạo nên cảm giác mát lạnh thông qua kênh TRPM8 - một đầu dò phân tử chính của quá trình cảm ứng lạnh ở người. Menthol hay tinh dầu bạc hà có khả năng ức chế kênh Na+. Nó sẽ hoạt động như một chất giảm đau tại chỗ.
Trong một nghiên cứu khác, menthol có khả năng ức chế kênh Ca2+. Nhờ đó nó sẽ làm giảm cơ trơn có tác dụng giảm đau.
Đây cũng là một trong những lý do vì sao menthol được dùng nhiều trong các loại dược phẩm bôi ngoài da để trị các tình trạng đau nhức nhẹ. Nó rất có hiệu quả như khi điều trị bong gân, chuột rút và đau đầu. Nó có thể dùng một mình hoặc kết hợp với các hóa chất như long não, khuynh diệp, capsaicin.
Tác dụng kháng khuẩn
Menthol không những có tác dụng giảm đau mà còn có đặc tính kháng khuẩn. Chất này có khả năng chống lại các liên cầu và lactobacilli. Do đó, menthol được sử dụng phổ biến trong các chế phẩm răng miệng như một chất kháng khuẩn tại chỗ. Cụ thể có thể kể đến các chế phẩm như nước súc miệng, kem đánh răng, kẹo cao su,..
Tác dụng chống co thắt và giãn cơ
Menthol đã và đang được nghiên cứu trong nội soi dạ dày dung nạp cũng như hiệu quả của menthol trong nội soi dạ dày. Sau khi phun trực tiếp chất này lên niêm mạc dạ dày. Các nhà khoa học đã nhận thấy có một số kết quả khả quan về khả năng chống co thắt.
Tuy nhiên, khi so sánh với các loại thuốc chống co thắt khác như yoscine-N-butylbromide và glucagon cho thấy menthol có ít tác dụng phụ hơn. Mặc dù, tác dụng này của menthol đang còn được nghiên cứu nhưng nó là hoạt chất tiềm năng có tác dụng làm giảm nhu động ruột khi nội soi dạ dày.
Tác dụng làm lành vết thương
Hoạt chất menthol còn có tác dụng giúp làm mau lành vết thương. Các nhà khoa học đã phát hiện ra menthol có khả năng chống viêm và giúp tăng sinh tế bào. Do đó, menthol sẽ thúc đẩy nhanh làm lành vết thương. Tuy nhiên, nghiên cứu này vẫn đang ở giai đoạn đầu. Menthol chưa được ứng dụng trong việc chữa lành các vết thương.
Ứng dụng của menthol trong cuộc sống
Ứng dụng trong thực phẩm
Trong ngành công nghiệp thực phẩm, menthol được tinh chế và dùng trong một số loại thực phẩm như bánh kẹo, kem, đồ uống. Tuy nhiên, lượng menthol có trong thực phẩm thường rất ít. Nó chỉ được dùng để tạo ra mùi thơm mát, dễ chịu của bạc hà.
Trong thực phẩm và dược phẩm, hàm lượng chất này được kiểm soát chặt chẽ. Thông thường menthol có trong thực phẩm chỉ chứa 10% để đảm bảo sức khỏe cho người sử dụng.
Ứng dụng trong các lĩnh vực khác
Ngoài hai lĩnh vực thực phẩm và dược phẩm, menthol là phụ liệu của ngành công nghiệp hóa mỹ phẩm. Nó có trong nhiều sản phẩm như dầu gội, kem đánh răng, nước tẩy rửa, sáp thơm, nến, tinh dầu xông hơi, tinh dầu massage. Hơn nữa, nó còn được dùng để làm các tinh dầu dùng để xoa, xông nhà với công dụng đuổi côn trùng, chuột.
Một số điều cần lưu ý khi dùng menthol
Khi dùng menthol bạn cần lưu ý một số vấn đề sau để sử dụng nó an toàn và hiệu quả hơn:
- Tuyệt đối không được bôi trực tiếp menthol lên vết thương hở
- FDA khuyến cáo chỉ nên dùng những chế phẩm có chứa menthol theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Không được uống tinh dầu bạc hà. Bởi vì khi uống sẽ có một số tác dụng phụ có thể xảy ra như ợ chua, nôn, buồn nôn.
- Đối với phụ nữ có thai, đang cho con bú và trẻ em cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Khi sử dụng tinh dầu bạc hà cần được pha loãng bằng một loại dầu khác. Chỉ dùng một vài giọt cho mỗi lần sử dụng tinh dầu bạc hà.
- Có thể xảy ra kích ứng và phát ban ở người dùng tinh dầu bạc hà. Vì vậy, để an toàn bạn nên thử dùng tinh dầu bạc hà với một lượng nhỏ trên da trước khi dùng trên vùng da rộng hơn.
- Nếu có tình trạng đau, sưng, phồng rộp chỗ bôi thuốc. Hoặc gặp tình trạng châm chích, mẩn đỏ do sử dụng thuốc. Bạn hãy gọi ngay cho bác sĩ để được hỗ trợ.
Trên đây là một số thông tin về menthol để bạn đọc hiểu hơn về menthol và công dụng của nó đối với sức khỏe con người. Ngoài ra, bạn cần phải chú ý tới những lưu ý đã nêu ở trên, để dùng menthol an toàn và hiệu quả hơn.
