Áp lực hay căng thẳng (stress) không phải là độc quyền dành cho người lớn.
Một phần của việc trở nên kiên cường chính là khả năng “giải quyết” những áp lực. Cảm giác stress thường gây ra sự không thoải mái. Thậm chí, ở trẻ, stress có thể biểu hiện dưới dạng nhức đầu, đau cơ, đau bụng, buồn nôn hoặc giấc ngủ bị gián đoạn. Trẻ có thể trở nên lo lắng, bồn chồn, cáu kỉnh và thiếu tập trung.
Việc đưa trẻ đến bác sĩ tư vấn có thể giúp loại bỏ một số nguyên nhân xuất phát từ bệnh. Nhưng hãy xem xét khả năng con bạn đang có biểu hiện của các triệu chứng stress.
Mặc dù có thể khiến bạn lo lắng, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc stress chỉ đem đến những điều tồi tệ cho con trẻ. Giống với khi thất bại, stress là một phần không thể thiếu của cuộc sống.
Nếu con bạn học được cách bao dung và quản lý nó, con sẽ trải qua cuộc sống với sự hài lòng và kiên cường hơn.
Chúng ta nên phản ứng với stress như thế nào? Chiến đấu hay tránh né điều này?
Trong suốt quá trình cơ thể tạo ra phản ứng căng thẳng, bộ não sẽ thiết lập một hệ thống báo động khiến tuyến thượng thận tiết ra một lượng lớn hormone, bao gồm adrenaline và cortisol. Trong hoàn cảnh này, bộ não đưa ra hai lựa chọn khả thi: chiến đấu với những cảm xúc tồi tệ hoặc né tránh chúng. Lúc đó việc suy nghĩ một cách hợp lý và giải quyết vấn đề trở nên vô cùng khó khăn.
Mong muốn thôi lúc đó là làm sao giải tỏa nhanh chóng những cảm xúc khó chịu mà không cần suy nghĩ về các hậu quả dài hạn. Để tìm ra sự giải tỏa, lúc đó con bạn có thể “chiến đấu” bằng cách la hét, hành động, cãi nhau hoặc đánh nhau mà không cần lý do chính đáng.
Hoặc con bạn có thể chọn tránh xa tình trạng căng thẳng. Đôi khi, điều này có nghĩa là chạy trốn theo nghĩa đen, hoặc chúng cũng có thể bị lạc vào các trò chơi điện tử hoặc các sở thích khác, trốn tránh bạn bè hoặc đào sâu bài tập về nhà hoặc chơi thể thao.
Chúng có thể thậm chí không nhận biết điều gì đang xảy ra, khiến việc thảo luận về vấn đề này trở nên khó khăn.
Trong vai trò là cha mẹ, bản năng đầu tiên của bạn có thể là cố gắng loại bỏ nguồn gốc của những áp lực này đối với con bạn.
Mặc dù là một phản ứng của sự yêu thương, nhưng không chắc rằng bạn có thể giải tỏa tất cả mọi căng thẳng trong cuộc sống của con mình. Ngay cả khi bạn có thể loại bỏ các tác nhân gây căng thẳng tức thời, bạn có thể đang từ chối cơ hội học hỏi của con bạn về những kỹ năng ứng phó lành mạnh. Bạn cũng có thể gửi thông điệp rằng cách tốt nhất để đối phó với căng thẳng là tránh nó.
Một lựa chọn khác là giúp con bạn xây dựng bộ "công cụ" mà chúng có thể sử dụng để đối phó với căng thẳng trong suốt cuộc đời. Trên thực tế, điều này rất quan trọng trong việc cho trẻ tiếp cận với những cách tích cực để quản lý và giảm bớt căng thẳng, và chúng có thể làm như vậy sau này khi trưởng thành.
Đầu tiên, hãy giúp con nhận thức được những gì chúng đang cảm thấy.
Đôi khi, chỉ cần việc nói lên “Tôi đang cảm thấy lo lắng” có thể giúp giảm cường độ sự cảm xúc. Sau đó, dạy con bạn bình tĩnh những suy nghĩ đang chạy loạn bằng cách nói: “Tôi không bị công kích”.
Trong hầu hết các trường hợp, điều gây ra sự căng thẳng cho con bạn không phải là những mối đe dọa rõ ràng đối với sự an toàn của con bạn.
Hãy nhắc nhở con bạn rằng cảm giác căng thẳng sẽ giảm bớt và chúng sẽ cảm thấy tốt hơn khi thời gian trôi qua. Ngoài ra, hãy dạy con bạn nghĩ ra cách đối phó với căng thẳng trong thời điểm này, chẳng hạn như bằng cách tự nói với chính mình: “Tôi có thể làm điều này”, hoặc bằng cách hít thở sâu.
Việc thực hành thường xuyên sẽ đem lại nhiều lợi ích. Có vô vàng những cơ hội trong cuộc sống để mỗi đứa trẻ có thể học được cách quản lý những căng thẳng theo hướng tích cực.
Các tác nhân gây căng thẳng có thể bắt đầu từ những vấn đề nhỏ và ngay lập tức biến mất như việc không thể tìm thấy một chiếc sơ mi sạch sẽ, và dần dần trở nên lớn hơn với tần suất nhiều hơn, chẳng hạn như bị bỏ lại khỏi một nhóm bạn cùng tuổi. Đứa trẻ kiên cường sẽ có thể thích nghi với mức độ căng thẳng khác nhau theo thời gian và cuối cùng phát triển mạnh mẽ.
Khi con bạn tiếp tục phát triển và trưởng thành, cách thức đối phó của trẻ sẽ thay đổi. Khi căng thẳng, đứa con nhỏ hơn của bạn có thể bám vào một thứ gì đó như chăn hoặc thú bông, hoặc đơn giản là ngủ thiếp đi. Đứa con lớn hơn của bạn có thể có cách xử lý khác do đã phát triển nhiều kỹ năng giải quyết vấn đề hơn, nhưng điều đó không có nghĩa chúng không cần những nhắc nhở về việc các căng thẳng đó có thể kiểm soát được.
Đừng quên rằng con bạn cũng đang theo dõi cách bạn đối phó khi bị áp lực. Đây là cơ hội tốt để đánh giá kỹ năng quản lý stress của bạn và học hỏi thêm những điều mới. Tự mình đưa ra những lựa chọn ứng phó tích cực và người được hưởng lợi là cả gia đình bạn.
Hãy nhớ rằng nếu một sự kiện nghiêm trọng đã xảy ra, con bạn có thể sẽ cần sự giúp đỡ của một chuyên gia tâm lý để phục hồi.
Một số gợi ý sau đây có thể giúp con bạn học cách thích nghi và quản lý áp lực:
Giải quyết tác nhân gây căng thẳng
Khuyến khích con bạn xác định vấn đề đang thực sự làm chúng khó chịu và chia nó thành những phần nhỏ hơn để dễ quản lý hơn. Đôi khi vấn đề liên quan đến những phần ít “hữu hình” hơn, chẳng hạn như căng thẳng trong cảm xúc và suy nghĩ. Cho phép con bạn mô tả những cảm xúc đó và giúp đỡ trẻ khi chúng xuất hiện.
Hãy đảm bảo rằng trẻ hiểu những cảm xúc tiêu cực dù không thoải mái nhưng chúng không nhất thiết là vấn đề. Mục đích cần hướng đến là hiểu và đối mặt với cảm giác căng thẳng, chứ không phải tránh né chúng.
Lên kế hoạch
Sau khi xác định được nguồn gốc của sự căng thẳng và các tác nhân của nó, điều này có thể dễ dàng hơn trong việc lập ra kế hoạch hành động. Lắng nghe những ý tưởng của con cho các cách giải quyết đầu tiên. Nếu cần thiết, hãy đề nghị một số phương pháp của bản thân bạn. Có thể điều này liên quan đến việc lên kế hoạch trước nhiều hơn hoặc luyện tập chăm chỉ hơn. Hoặc có thể chúng đồng nghĩa với việc đi đến một nơi yên tĩnh, thậm chí chỉ là trong tưởng tượng, khi cảm thấy mọi thứ đang vượt ra khỏi tầm kiểm soát.
Tự chăm sóc bản thân
Tích cực, ăn uống điều độ, ngủ đủ giấc và dành thời gian cho gia đình và bạn bè có thể giúp con bạn giảm bớt căng thẳng và lo lắng. Một số trẻ có thể quan tâm đến việc thực hành các kỹ thuật giảm căng thẳng như hít thở sâu.
Học cách thư giãn
Nói chuyện với con bạn về sức mạnh của việc chiếm lấy tâm trí ra khỏi những căng thẳng, bằng cách tưởng tượng một nơi thư giãn, chuyển sang sở thích, đọc sách hoặc nghe nhạc. Hãy hỏi và quan sát con bạn điều gì sẽ giúp chúng cảm thấy thư giãn.
Thể hiện lòng biết ơn
Hãy dành một chút thời gian cho nhau mỗi ngày để chia sẻ những gì bạn đang biết ơn – có thể tại bàn ăn tối hoặc bằng cách đặt một tờ giấy vào hũ tri ân. Điều này có thể giúp con bạn tập trung vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
Làm một hành động tích cực Bạn có biết rằng trẻ có thể giảm bớt căng thẳng bằng cách giúp đỡ một người nào khác? Nó không chỉ mang lại sự phân tâm mà chúng sẽ chứng kiến được việc cho và nhận sự giúp đỡ.