Cam thảo nam: Công dụng, cách dùng và lưu ý sử dụng an toàn

1.1. Tên gọi và phân loại cây Cam thảo nam 

Danh pháp sử dụng tại Việt Nam: Cam thảo nam 

Một số cái tên khác được sử dụng: Sâm Đất, Thổ cam thảo hoặc Rau ngọt đất. 

Cây có danh pháp khoa học là: Scoparia dulcis L.,

Họ: Thuộc họ Mã Tiền (Strychnaceae) hoặc họ Hoa Mõm Chó (Scrophulariaceae) tùy theo phân loại cũ và mới.

1.2. Mô tả đặc điểm thực vật học của Cam Thảo Nam 

Cam Thảo Nam là một loài cây thảo phân nhánh với thân mảnh, có thể cao lên đến 1m 

• Lá: Mọc thành vòng 3 lá, hình bầu dục-ngược đến hình mác ngược, kích thước khoảng 1,4–3,5 × 0,8–1,5 cm, thuôn về phía gốc, đầu nhọn vừa phải, mép có răng cưa thô từ gần gốc, phiến lá nhẵn ở cả hai mặt.
• Hoa: Nhỏ, màu trắng, có lông, mọc ở nách lá. Cuống lá dài tới 9 mm; cuống hoa nhẵn, dài 5–7 mm. Các thùy đài chia đến gốc, hình bầu dục-ngang, kích thước 2,5–3 × 1 mm, 3 gân, nhẵn trong lẫn ngoài, mép có lông. Nhị màu xanh nhạt, bầu nhụy màu xanh.
• Cụm hoa: Xếp thành xim nhỏ 2–5 hoa; cánh hoa trắng, đường kính 7–8 mm; các thùy cánh hình thìa, 3–3,5 × 2 mm, lật ngược theo tuổi hoa. Hạt rất nhỏ.
• Rễ: Phân nhánh nhiều.

1.3. Đặc điểm phân bố của Cam Thảo Nam ( Scoparia dulcis L.,) 

Tại Việt Nam: Cây cam thảo Nam thường mọc hoang ở nhiều nơi, đặc biệt là trên các bãi đất trống, đồng ruộng hoặc những vùng đất giàu dinh dưỡng, ẩm ướt và nhận nhiều mưa. Nhìn chung, các tỉnh phía Nam sở hữu điều kiện khí hậu lý tưởng, tạo môi trường thuận lợi cho sự sinh trưởng và phát triển của loài cây này 

Trên thế giới: Loài cây này phân bố rộng rãi ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt phổ biến ở Nam Mỹ và rừng Amazon. Ở Ấn độ, cây còn được biết đến với tên gọi Vassourinha. 

Nhiều công trình nghiên cứu đã chỉ ra rằng Cam thảo nam (Scoparia dulcis L.) chứa đa dạng hợp chất sinh học quan trọng, góp phần tạo nên các tác dụng dược lý của cây. Cụ thể:

• Allicin - một hoạt chất nổi bật với khả năng hỗ trợ tăng sản sinh hồng cầu, đồng thời giúp điều hòa đường huyết và làm giảm các biểu hiện của bệnh tiểu đường.
• Trong phần dịch nhầy và lớp dầu đặc của thân cây, ghi nhận sự hiện diện của các chất như scopolamine, mannitol, dulcitol và glucose.
• Bộ rễ của cây chứa nhiều hợp chất đáng chú ý bao gồm mannitol, hex-octanol và sitosterol, góp phần vào giá trị dược liệu chung.

Ngoài ra, cây còn sở hữu nhiều loại acid hữu cơ cùng với nhiều thành phần hóa học khác, tạo nên phổ hoạt tính phong phú của dược liệu này.

>>> Bạn có thể đọc thêm: Khám phá Cam thảo nam: đặc điểm, phân bố và công dụng

1.Y học cổ truyền 

Trong y học dân gian và truyền thống, cam thảo nam được sử dụng rộng rãi như một thảo dược đa năng:

• Điều trị bệnh lý tiêu hóa: giảm đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy, viêm dạ dày.
• Hỗ trợ tiểu đường và tăng huyết áp: ở Ấn Độ, cây được dùng làm thuốc hạ đường huyết; ở Đài Loan, dùng điều trị tăng huyết áp.
• Chống viêm và giảm đau: chữa viêm, viêm phế quản, trĩ, đau nhức cơ thể, sốt.
• Hỗ trợ sinh sản và sản phụ khoa: dùng trong sinh nở và làm thuốc bổ, nhưng không dùng trong thai kỳ do có thể gây sẩy thai.

Hỗ trợ điều trị các bệnh khác: các bệnh ngoài da (mụn nhọt, phát ban, vết loét), các bệnh về gan, tim, đường tiết niệu và nhiễm trùng đường hô hấp

2.Trong y học hiện đại 

Các nghiên cứu khoa học hiện đại đã xác nhận nhiều tác dụng dược lý quan trọng của cây thảo nam:

• Bảo vệ thận (Nephroprotective): chiết xuất từ cây giúp giảm nguy cơ tổn thương thận do thuốc cisplatin, cải thiện chức năng lọc và giảm mức creatinine, ure trong máu.
• Kháng khuẩn và kháng nấm: chiết xuất ethanolic và dạng kem từ cây có hiệu quả chống vi khuẩn (Staphylococcus aureus, Escherichia coli) và nấm (Candida albicans, Aspergillus niger). Hoạt tính này liên quan đến các thành phần như flavonoid, alkaloid, tannin và glycoside.
• Giảm đau, chống viêm và hạ sốt: các nghiên cứu trên động vật cho thấy chiết xuất cây có tác dụng giảm đau và chống viêm, nhờ các hợp chất như glutinol và flavonoid hoạt động qua cơ chế trung ương và ngoại vi.
• Hạ đường huyết: chiết xuất S. dulcis làm giảm lượng đường trong máu, cho thấy tiềm năng hỗ trợ điều trị tiểu đường, nhưng không dùng cho người hạ đường huyết.

Lưu ý an toàn: cây có thể tương tác với thuốc chống trầm cảm hoặc barbiturat; không dùng khi mang thai do tác dụng kích thích co bóp tử cung.

>>> Bạn có thể quan tâm: Những triệu chứng của bệnh tiểu đường giai đoạn đầu bạn cần biết 

1. Liều lượng và thời gian dùng

• Không sử dụng thay cho nước uống hằng ngày: Không nên dùng nước cam thảo nam như nước lọc.
• Thời gian uống giới hạn: Chỉ nên dùng tối đa 3–5 ngày, sau đó nghỉ ít nhất 1 ngày trước khi dùng lại.
• Tránh vượt liều: Mỗi ngày không dùng quá 50 g cam thảo nam khô.

2. Những đối tượng cần tránh dùng hoặc đặc biệt thận trọng

• Phụ nữ mang thai và đang cho con bú: Có nguy cơ tác động đến thai nhi và làm giảm lượng sữa mẹ.
• Người tăng huyết áp, bệnh tim mạch: Các hoạt chất trong cam thảo nam có thể gây giữ nước, làm huyết áp tăng cao.
• Người mắc bệnh thận: Dược liệu có thể khiến tình trạng giữ nước nặng thêm và gây áp lực lên thận.
• Người bị táo bón mạn tính: Tính giữ nước của cam thảo nam dễ làm triệu chứng nghiêm trọng hơn.
• Nam giới: Dùng liều cao hoặc kéo dài có thể ảnh hưởng đến nội tiết, từ đó tác động đến chức năng sinh lý.
• Người có bệnh gan: Không nên dùng vì gan - mật có thể bị quá tải khi phải chuyển hóa dược chất.

3. Những lưu ý khác khi sử dụng

• Tham khảo chuyên gia y tế: Nên hỏi ý kiến bác sĩ, đặc biệt khi đang điều trị bệnh hoặc sử dụng thuốc tây.
• Chọn mua đúng nguồn: Ưu tiên dược liệu từ nơi uy tín, sạch, không mốc hoặc lẫn tạp.
• Theo dõi cơ thể: Ngưng dùng ngay và đi kiểm tra nếu có biểu hiện bất thường như phù, đau đầu, mệt mỏi hoặc khó chịu.

Cam thảo nam là một dược liệu quý giá, mang trong mình nhiều tiềm năng hỗ trợ chăm sóc sức khỏe một cách tự nhiên. Tuy nhiên, như bất kỳ loại thảo dược nào, việc sử dụng đúng cách và hiểu rõ thể trạng bản thân là chìa khóa then chốt để đạt được hiệu quả tối ưu và đảm bảo an toàn.

Nếu có bất cứ điều gì thắc mắc, bạn có thể kết nối ngay với đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn của Medigo. Dịch vụ tư vấn với bác sĩ 24/7 của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi lúc, mọi nơi, giúp bạn sử dụng dược liệu một cách thông minh và an toàn nhất.

>>>Trải nghiệm ngay trên ứng dụng Medigo [Tại đây]