Chó dại cắn có biểu hiện gì? Hướng dẫn sơ cứu khi bị chó cắn

1. Thông tin và cơ chế gây bệnh:

Bệnh dại do một loại virus thuộc chi Lyssavirus gây ra. Virus này thường tồn tại trong tuyến nước bọt của động vật mắc bệnh.

• Lây truyền: Khi bị chó cắn hoặc các vết cào, liếm, virus xâm nhập vào cơ thể qua vết thương hở. 
• Di chuyển: Virus nhân lên tại chỗ, sau đó di chuyển ngược dòng theo các dây thần kinh ngoại biên, hướng tới hệ thần kinh trung ương (tủy sống và não). Tốc độ di chuyển có thể chậm (vài tuần, vài tháng) hoặc nhanh (vài ngày) tùy thuộc vào vị trí và độ sâu của vết cắn.
• Tấn công thần kinh: Khi virus đến não, chúng nhân lên nhanh chóng, gây tổn thương tế bào thần kinh, dẫn đến các triệu chứng thần kinh nghiêm trọng (kích động, sợ nước, co giật) và cuối cùng là tử vong.

2. Sự nguy hiểm khi bị chó dại cắn:

Sự nguy hiểm của virus gây dại được xác định bằng một con số đáng sợ: Tỷ lệ tử vong gần như 100% khi các triệu chứng lâm sàng đã xuất hiện.

• Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu nào có thể cứu sống bệnh nhân khi virus đã tấn công và gây bệnh trên hệ thần kinh.
• Biện pháp duy nhất để cứu sống người bệnh sau khi bị phơi nhiễm là tiêm vắc xin dại và huyết thanh kháng dại kịp thời trước khi virus đến được não.

1. Giai đoạn tiền triệu chứng và giai đoạn kích động ở chó dại

2. Giai đoạn bại liệt và cái chết

Sau giai đoạn kích động, chó dại chuyển sang thể bại liệt:

• Bại liệt: Các cơ bắt đầu suy yếu, đặc biệt là cơ hàm (miệng luôn há, lưỡi thè ra ngoài).
• Thụy động: Chó không thể nuốt, không sủa được, di chuyển khó khăn.
• Tử vong: Chết do suy hô hấp hoặc kiệt sức, thường sau 1-10 ngày kể từ khi xuất hiện triệu chứng.

3. Dấu hiệu nhận biết chó cắn không phải do dại

Dấu hiệu nhận biết chó cắn không phải do dại

• Nếu con chó cắn bạn là chó nhà được tiêm phòng đầy đủ, khỏe mạnh và hành vi không có các biểu hiện trên, vết cắn có thể chỉ đơn thuần là do:
• Phản ứng tự vệ: Bị trêu chọc, giật mình, hoặc bảo vệ lãnh thổ/con cái.
• Tình trạng stress: Bị bỏ đói hoặc nhốt quá lâu.

Tuy nhiên, dù là chó nhà hay chó lạ, không được chủ quan và phải xử lý vết thương như nguy cơ dại cho đến khi có kết quả theo dõi chó.

1. Rửa vết thương ngay lập tức

• Thực hiện: Đặt vết thương dưới vòi nước sạch đang chảy mạnh.
• Sử dụng: Dùng xà phòng (nên là xà phòng có tính kiềm, như xà phòng giặt hoặc xà phòng sát khuẩn) để rửa và xoa nhẹ vết thương liên tục trong tối thiểu 15 phút.
• Mục đích: Nước và xà phòng giúp rửa sạch virus bám dính trên bề mặt và trong vết thương.

2. Sát khuẩn vết thương nhẹ nhàng sau khi rửa

• Dùng các dung dịch sát khuẩn thông thường như Cồn I-ốt, Povidone-iodine (Betadine), hoặc cồn 70 độ.
• Các chất này giúp tiêu diệt virus dại còn sót lại trên vết thương.

>>> Có thể bạn quan tâm: Mua dung dịch sát khuẩn online

4. Không băng bó, không may kín vết thương:

• Việc băng bó hoặc may kín vết thương sẽ tạo môi trường kỵ khí (thiếu oxy), giúp virus dại và các vi khuẩn kỵ khí khác (gây uốn ván) phát triển mạnh mẽ hơn.
• Mục đích là để vết thương hở, tạo điều kiện cho virus được rửa trôi và không bị kìm hãm trong mô.

5. Nhanh chóng đến cơ sở y tế

Sau khi sơ cứu tại nhà, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất (Phòng tiêm chủng, Trung tâm Y tế dự phòng) để được bác sĩ đánh giá nguy cơ và chỉ định tiêm phòng.

6. Theo dõi và kiểm soát sau khi bị chó dại cắn:

Theo dõi con chó cắn trong 10 -15 ngày: 

• Nếu là chó nhà, cần nhốt và theo dõi tình trạng sức khỏe của con vật trong vòng 10-15 ngày.
• Nếu chó vẫn sống khỏe mạnh sau thời gian này, khả năng mắc dại là cực kỳ thấp. Tuy nhiên, nếu vết thương nặng, phác đồ tiêm phòng vẫn cần được tiến hành.

Tiêm bổ sung tiêm phòng uốn ván (nếu cần): Vết thương do chó cắn là vết thương hở, dễ bị nhiễm khuẩn kỵ khí (Clostridium tetani). Bác sĩ sẽ đánh giá lịch sử tiêm chủng và chỉ định tiêm bổ sung vắc xin uốn ván nếu cần.

7. Tuyệt đối không điều trị bằng thuốc nam hoặc các phương pháp dân gian: Việc đắp lá, rịt thuốc nam hay dùng các mẹo dân gian không những không tiêu diệt được virus dại mà còn làm mất đi thời gian vàng để tiêm vắc xin dại và huyết thanh, dẫn đến nguy cơ tử vong rất cao.

Việc tiêm phòng sau phơi nhiễm là biện pháp duy nhất để phòng bệnh dại. Bác sĩ sẽ dựa vào mức độ nghiêm trọng của vết thương để quyết định phác đồ tiêm.

Lịch tiêm vắc xin dại sau phơi nhiễm: Phác đồ chuẩn thường là tiêm 5 mũi vào các ngày: Ngày 0, Ngày 3, Ngày 7, Ngày 14, và Ngày 28 sau khi bị cắn.

Vai trò của Huyết thanh kháng dại (SAR):

• SAR chứa các kháng thể đã được tạo sẵn, có tác dụng trung hòa virus dại ngay lập tức tại vết thương.
• Chỉ định cho các vết thương Độ III (nguy cơ cao), đặc biệt là vết cắn ở đầu, mặt, cổ vì thời gian ủ bệnh ngắn.
• Huyết thanh phải được tiêm càng sớm càng tốt và phần lớn liều lượng phải được tiêm trực tiếp xung quanh và vào sâu trong vết thương.

Sự nguy hiểm của bệnh dại chính nằm ở sự âm thầm nhưng một khi khởi phát thì cơ hội sống sót trở về 0. Nên đừng bao giờ chủ quan khi bị chó dại cắn hoặc cào. Đừng đánh đổi sự an toàn mà hãy luôn sơ cứu đúng cách và tiêm phòng đúng thời gian để bảo vệ chính mình trước khi quá muộn. Nếu bạn cần thêm thông tin về sức khỏe hoặc sản phẩm, hãy liên hệ đội ngũ bác sĩ, dược sĩ trực tuyến của Medigo để được giải đáp nhanh chóng, kịp thời.