Đông trùng hạ thảo: Cách dùng đúng để không lãng phí tiền triệu
lcp

Giao đến

Đặt thuốc nhanh 24/7
Giao đến

Đông trùng hạ thảo: Cách dùng đúng để không lãng phí tiền triệu

4.2

Ngày cập nhật

Chia sẻ:

Đông trùng hạ thảo (Ophiocordyceps sinensis) không chỉ là huyền thoại của y học phương Đông, mà còn là đối tượng nghiên cứu hàng đầu về khả năng tăng cường sinh lực và miễn dịch. Bí ẩn đằng sau hiệu năng vượt trội của nó nằm ở sự hiện diện của các hoạt chất quý hiếm như Cordycepin và Adenosine.Chi tiết về loại dược liệu này từ công dụng cho đến lưu ý cách dùng sẽ được phân tích chi tiết trong bài viết dưới đây

I.Tên gọi, danh pháp và đặc điểm sinh học của Đông trùng hạ thảo

Tiêu chíThông tin chi tiết về loài Đông trùng hạ thảo
Danh pháp thường thấy tại Việt Nam Đông trùng hạ thảo
Một số tên gọi khác phổ biến tại Việt NamTrùng thảo, Hạ thảo đông trùng,Yartsa Gunbu( Tạng)
Tên khoa học( Loài tự nhiên) Ophiocordyceps sinensis (trước đây còn được gọi là Cordyceps sinensis)
Bản chất Phức hợp cộng sinh giữa một loài nấm túi (Ophiocordyceps sinensis) ký sinh trên ấu trùng (sâu non) của một loài côn trùng thuộc chi Thitarodes (thường là Thitarodes armoricanus).
Quá trình hình thànhVào mùa Đông, nấm ký sinh và phát triển bên trong ấu trùng (giai đoạn "Đông trùng"). Đến mùa Hè, nấm mọc ra khỏi đầu xác ấu trùng và vươn lên mặt đất như một thân cỏ (giai đoạn "Hạ thảo").
Phân bố Chủ yếu ở các vùng núi cao trên 3000m tại cao nguyên Thanh Tạng (Thanh Hải, Tây Tạng) và Tứ Xuyên (Trung Quốc), Bhutan, Nepal.
Phân loại phổ biến của trùng thảo  

Tự nhiên: Ophiocordyceps sinensis (giá trị cao nhất, cực kỳ hiếm).

Nuôi cấy: Chủ yếu là loài Cordyceps militaris và các loại sinh khối từ Cordyceps sinensis.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hinh-anh-nam-Dong-trung-ha-thao
Hình ảnh nấm Đông trùng hạ thảo 

II.Thu hái và chế biến Đông trùng hạ thảo

1.Đông trùng hạ thảo tự nhiên 

1.1.Quá trình thu hái đòi hỏi kinh nghiệm và sự thận trọng

Đông trùng hạ thảo được thu hái vào thời điểm nào? 

Đông trùng hạ thảo tự nhiên thường được thu vào cuối mùa xuân đến đầu mùa hè (khoảng tháng 4–7). Đây là giai đoạn phần nấm (hạ thảo) vừa nhú lên khỏi mặt đất nhưng chưa phát tán bào tử,cũng là thời điểm dược tính đạt cao nhất 

Địa điểm thu hái Đông trùng hạ thảo

Nguồn đông trùng hạ thảo tự nhiên chủ yếu phân bố ở các cao nguyên hẻo lánh trên 3.000 m so với mực nước biển, như Tây Tạng, Thanh Hải, Tứ Xuyên (Trung Quốc), Nepal và Bhutan.

Về kỹ thuật thu hái đông trùng hạ thảo: 

  • Người bản địa phải di chuyển bằng cách bò hoặc quỳ để tìm kiếm từng mẫu nhỏ nhô lên trên nền đất.
  • Khi phát hiện, họ sử dụng dụng cụ đào nhỏ để nhẹ nhàng lấy đất xung quanh gốc nấm.
  • Khi thu hoạch, người làm phải hết sức tinh tế và cẩn thận để có thể lấy nguyên vẹn cả phần “sâu-nấm” mà bảo đảm nấm không bị gãy và ấu trùng phía dưới không bị ảnh hưởng hay tổn thương.
  • Nếu thu hái quá muộn, nấm đã phát tán bào tử và ấu trùng bắt đầu phân hủy, khiến giá trị dược liệu giảm mạnh.


 

1.2. Quá trình chế biến thô (Bảo quản) 

Sau khi thu hái, Đông trùng hạ thảo tự nhiên được chế biến theo các bước sau: 

Làm sạch sơ bộ: Loại bỏ đất cát bám bên ngoài bằng cách dùng bàn chải nhỏ hoặc khăn ẩm.

Sấy khô( Phơi khô): Đây là bước quan trọng nhất. đông trùng hạ thảo tự nhiên thường được phơi khô tự nhiên dưới ánh nắng mặt trời hoặc sấy khô bằng máy ở nhiệt độ thấp để loại bỏ độ ẩm. Mục đích là để bảo quản lâu dài và cố định dược chất.

Đóng gói: Sản phẩm được phân loại theo kích thước, hình dáng, và đóng gói chân không để giữ chất lượng trước khi đưa ra thị trường.

Sản phẩm cuối cùng: Là nguyên con đông trùng hạ thảo khô, màu vàng nâu, có cả phần nấm và xác ấu trùng.

>>>Bạn có thể đọc thêm: Cách chế biến đông trùng hạ thảo đơn giản và bổ dưỡng 

2.Đông trùng hạ thảo nuôi cấy (Cordyceps militaris)

2.1.Quy trình nuôi cấy( Sản xuất tại phòng thí nghiệm) 

Chuẩn bị giống: Chọn lọc và nhân giống nấm Cordyceps militaris hoặc hệ sợi nấm Ophiocordyceps sinensis trong môi trường thạch dinh dưỡng.

Cấy môi trường: Cấy giống nấm vào môi trường dinh dưỡng đã được khử trùng (thường là gạo lứt, đậu nành, nhộng tằm, hoặc tổng hợp các dưỡng chất cần thiết).

Nuôi sợi nấm: Đặt ở nhiệt độ, độ ẩm và độ tối thích hợp để sợi nấm phát triển.

Kích thích tạo quả thể: Sau khi sợi nấm phát triển đầy đủ, điều chỉnh các yếu tố môi trường (ánh sáng, nhiệt độ thấp) để nấm bắt đầu mọc thành quả thể (sợi nấm màu cam/đỏ).

Thu hoạch: Quả thể nấm được thu hoạch khi đạt kích thước và hàm lượng hoạt chất tối ưu (thường là sau 60-100 ngày nuôi cấy).

2.2. Quy trình chế biến sau thu hoạch 

Làm sạch: Rửa nhẹ nhàng (nếu cần) hoặc làm sạch bằng không khí.

Sấy thăng hoa hoặc sấy lạnh: Mục đích của phương pháp này chính là loại bỏ nước mà vẫn giữ được hình dáng ban đầu, đặc biệt là bảo toàn tối đa các hoạt chất sinh học (Cordycepin, Adenosine) và giá trị dinh dưỡng.

Đóng gói: Sau khi sấy khô, sản phẩm( quá thể hoặc sinh khối) được đóng gói dưới dạng

  • Sợi khô nguyên vẹn 
  • Bột nghiền để làm nguyên liệu cho viên nang hoặc trà túi lọc.
  • Chiết xuất thành dạng lỏng (nước uống).

3.Bộ phận sử dụng của Đông trùng hạ thảo 

Đông trùng hạ thảo sau khi thu hái được giữ nguyên cả phần thân nấm mọc trên mặt đất lẫn phần gắn liền với xác ấu trùng bên dưới.

Chi-tiet-bo-phan-cua-Dong-trung-ha-thao
Chi tiết bộ phận của Đông trùng hạ thảo 

III.Thành phần hóa học và dinh dưỡng của đông trùng hạ thảo

Đông trùng hạ thảo chứa một lượng lớn các hợp chất sinh học có giá trị dược liệu cao, đặc biệt là các hoạt chất: 

Cordycepin (Deoxyadenosine): Hoạt chất quan trọng nhất, được nghiên cứu về khả năng ức chế sự phát triển của tế bào khối u, chống vi khuẩn, và kháng virus.

Adenosine: Giúp cải thiện tuần hoàn máu, điều hòa nhịp tim, và hỗ trợ giấc ngủ.

Polysaccharides và B-Glucan: Các hợp chất đường phức hợp, đóng vai trò chính trong việc tăng cường hệ miễn dịch và chống oxy hóa 

Acid Cordycepic (D-Mannitol): Có tác dụng hỗ trợ điều tiết lượng đường trong máu và lợi tiểu.

17 loại Axit Amin khác nhau: Cần thiết cho quá trình tổng hợp protein và chuyển hóa cơ thể.

Các loại Vitamin: Bao gồm Vitamin A, C, E, K, và các Vitamin nhóm B (đặc biệt là B12).

Các Nguyên tố Vi lượng: Mn, Al, K, Na, Mg, P (Phosphorus – hàm lượng cao nhất, giúp hoạt hóa trao đổi chất).

Chất béo: chiếm tầm khoảng 8,4% 

Dong-trung-ha-thao-chua-da-dang-thanh-phan-sinh-hoc
Đông trùng hạ thảo chứa đa dạng thành phần sinh học 

>>> Bạn có thể quan tâm: Đông trùng hạ thảo Kotimogin hộp 20 vỉ x 3 viên

IV.Công dụng hay tác dụng dược lý

1.Theo y học hiện đại hay Tây Y 

Dựa trên các nghiên cứu khoa học và trong ống nghiệm, Đông trùng hạ thảo được ghi nhận với các công dụng tiềm năng sau:

Nâng cao hệ miễn dịch: Thúc đẩy hoạt động của các tế bào bảo vệ cơ thể, đặc biệt là đại thực bào, giúp tăng khả năng chống lại tác nhân gây bệnh và củng cố sức đề kháng toàn diện.

Chống oxy hóa và chống lão hóa: Giảm thiểu tác hại của gốc tự do, giúp làm chậm quá trình lão hóa, cải thiện thể lực và sức bền.

Hỗ trợ tim mạch: Cải thiện lưu thông máu, hỗ trợ điều hòa huyết áp, và giảm nguy cơ thiếu máu cơ tim.

Cải thiện chức năng hô hấp: Hỗ trợ giảm các triệu chứng của bệnh phổi mãn tính (như hen suyễn, viêm phế quản) nhờ tác động tích cực đến chức năng phổi.

Hỗ trợ thận và gan: Giúp giảm tổn thương thận do thuốc kháng sinh và hỗ trợ tăng hiệu quả điều trị sau cấy ghép thận cũng như hỗ trợ thải độc gan.

Tiềm năng chống khối u: Cordycepin được nghiên cứu về khả năng ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư (trong ống nghiệm).

Tăng cường sức bền và sinh lý : Tăng sản xuất ATP (nguồn năng lượng tế bào) và hỗ trợ cải thiện chức năng sinh lý.

Hỗ trợ ổn định đường huyết: Gây hạ đường huyết mà không tác động đến nồng độ insulin.

Dong-trung-ha-thao-giup-ho-tro-on-dinh-duong-huyet
Đông trùng hạ thảo giúp hỗ trợ ổn định đường huyết 

>>>Bạn có thể đọc thêm: Tác dụng của đông trùng hạ thảo đối với sức khỏe nam giới 

2.Quan điểm của y học cổ truyền về tác dụng của Đông trùng hạ thảo 

Trong hệ thống y học cổ truyền của Trung Quốc và Tây Tạng, Đông trùng hạ thảo được tôn vinh như một dược liệu đại bổ, giúp phục hồi và bồi dưỡng toàn thân.

Kinh quy: Dược liệu này chủ yếu đi vào hai tạng Phế (phổi) và Thận, hỗ trợ tăng cường chức năng của cả hai cơ quan.

>>> Đọc thêm: Phát hiện 7 lợi ích ít người biết của đông trùng hạ thảo 

V.Một số lưu ý khi dùng Đông trùng hạ thảo

Liều lượng dùng và nhiệt độ chế biến:

  • Tránh sử dụng quá mức khuyến nghị.
  • Không chế biến ở nhiệt độ quá cao (hạn chế đun sôi mạnh hoặc nấu quá lâu) để giữ nguyên giá trị hoạt chất.

Đối tượng tuyệt đối thận trọng khi sử dụng 

  • Phụ nữ mang thai/cho con bú và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi không nên sử dụng .
  • Người sắp phẫu thuật hoặc đang dùng thuốc chống đông máu cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Thời điểm sử dụng tối ưu

  • Nên dùng lúc bụng rỗng, chẳng hạn buổi sáng sớm hoặc trước khi ngủ, để giúp cơ thể hấp thu hiệu quả hơn. 
Phu-nu-mang-thai-can-luu-y-khi-su-dung-dong-trung-ha-thao
Phụ nữ mang thai cần lưu ý khi sử dụng đông trùng hạ thảo 

Thời điểm dùng tốt nhất:

  • Sử dụng khi bụng đói (sáng sớm hoặc tối trước khi ngủ) để hấp thu tốt nhất.

Kiên trì và nguồn gốc:

  • Dùng kiên trì theo liệu trình, không nên mong đợi hiệu quả tức thời.
  • Chọn mua sản phẩm có nguồn gốc uy tín để tránh hàng giả, hàng kém chất lượng.

Nguyên tắc y khoa:

  • Không dùng thay thế thuốc chữa bệnh đã được bác sĩ kê đơn.
  • Ngưng dùng và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bất kỳ phản ứng phụ nào

>>> Bạn có thể tham khảo dịch vụ tư vấn bác sĩ trực tuyến [Tại đây] chỉ với 49.000 cho lần tư vấn đầu tiên 

Đông trùng hạ thảo là dược liệu quý nhưng chỉ phát huy hiệu quả khi được sử dụng đúng cách, đúng liều và đúng nguồn gốc. Người dùng nên chọn sản phẩm uy tín và tuân thủ hướng dẫn để tránh lãng phí. Nếu thuộc nhóm đối tượng nhạy cảm, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng để đảm bảo an toàn.

pharmacist avatar

Dược sĩ Nguyên Đan

Đã kiểm duyệt ngày 02/12/2025

Chuyên khoa: Dược sĩ chuyên môn

Tốt nghiệp khoa dược tại Đại học Y Dược TPHCM và hơn 5 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực y dược. Hiện đang là dược sĩ nhập liệu, quản lý lưu kho sản phẩm và biên soạn nội dung tại ứng dụng MEDIGO.

Đánh giá bài viết này

(5 lượt đánh giá).
4.2
1 star2 star3 star4 star5 star

Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm