Viên đặt âm đạo: Công dụng, cách dùng và lưu ý quan trọng

Viên đặt phụ khoa (hay còn gọi là thuốc đặt âm đạo) là một dạng thuốc được bào chế ở thể rắn, có hình viên đạn hoặc hình cầu, dễ dàng tan chảy ở thân nhiệt. Khi được đưa vào sâu trong âm đạo, nó sẽ tan ra, giải phóng hoạt chất để tác động trực tiếp lên vùng tổn thương.

Theo các chuyên gia, điểm mạnh lớn nhất của viên đặt âm đạo nằm ở khả năng tác dụng tại chỗ. Điều này giúp thuốc tập trung xử lý "ổ viêm" một cách nhanh chóng, đồng thời hạn chế tối đa các ảnh hưởng không mong muốn đến toàn bộ cơ thể so với một số loại thuốc uống.

1.Cơ chế tác động của viên đặt âm đạo 

Có hai cơ chế tác động chính:

• Tác dụng tại chỗ: Đây là cơ chế chính. Thuốc tập trung xử lý các vấn đề ngay tại âm đạo như viêm nhiễm, nấm ngứa, khô rát mà ít ảnh hưởng đến toàn thân.
• Tác dụng toàn thân: Một số loại thuốc (như hormone, thuốc tránh thai) có thể được hấp thụ qua niêm mạc âm đạo vào máu để mang lại hiệu quả cho cơ thể.

Dựa vào mục đích sử dụng, viên đặt âm đạo được chia thành các loại phổ biến sau:

• Viên đặt trị nấm âm đạo: Chứa các hoạt chất kháng nấm như Clotrimazole, miconazole nitrate.
• Viên đặt trị viêm nhiễm khuẩn: Chứa kháng sinh hoặc chất sát khuẩn như Metronidazole, Tinidazole.
• Viên đặt cân bằng pH: Giúp thiết lập lại môi trường pH sinh lý (3.8-4.5), tạo điều kiện cho lợi khuẩn phát triển và ức chế hại khuẩn.
• Viên đặt bổ sung hormone: Chứa Estrogen để điều trị tình trạng khô âm đạo, teo âm đạo ở phụ nữ mãn kinh.
• Viên đặt tránh thai: Giải phóng hormone để ngăn ngừa thai.

Cách phân loại viên đặt âm đạo 

Dựa vào thành phần chính, viên đặt được chia ra thành các loại sau:

• Viên đặt chứa kháng sinh đặc hiệu:Nhóm thuốc này chứa các hoạt chất kháng sinh có phổ tác dụng hẹp, được sử dụng khi đã xác định chính xác tác nhân gây bệnh thông qua xét nghiệm hoặc thăm khám chuyên khoa. Ưu điểm nổi bật là khả năng tác động chọn lọc lên vi khuẩn gây bệnh, nhờ đó hạn chế tối đa ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật có lợi trong âm đạo.
• Viên đặt chứa kháng sinh phổ rộng:Đây là nhóm thuốc có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế nhiều loại vi khuẩn khác nhau cùng lúc, thường được chỉ định trong các trường hợp viêm nhiễm hỗn hợp hoặc khi chưa xác định rõ tác nhân gây viêm. Tuy mang lại hiệu quả nhanh trong những trường hợp phức tạp, nhưng kháng sinh phổ rộng cũng có nguy cơ làm suy giảm hệ lợi khuẩn Lactobacillus, gây mất cân bằng pH âm đạo nếu sử dụng không đúng chỉ định.
• Viên đặt bổ sung Estrogen:Nhóm thuốc này được dùng chủ yếu cho phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh hoặc phụ nữ sau sinh gặp tình trạng giảm nội tiết tố estrogen, dẫn đến khô rát, teo niêm mạc âm đạo và giảm độ đàn hồi. Estrogen tại chỗ giúp tái tạo niêm mạc, cải thiện độ ẩm tự nhiên và phục hồi sự khỏe mạnh của môi trường âm đạo.
• Viên đặt bổ sung lợi khuẩn (Probiotic):Các chế phẩm này cung cấp trực tiếp chủng lợi khuẩn Lactobacillus – thành phần chiếm ưu thế trong hệ vi sinh âm đạo khỏe mạnh. Lợi khuẩn có vai trò tái lập độ pH sinh lý (3.8–4.5), cạnh tranh và ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh, đồng thời củng cố hàng rào bảo vệ tự nhiên. Đây là nhóm sản phẩm được sử dụng trong điều trị hỗ trợ hoặc duy trì sau điều trị kháng sinh để giảm nguy cơ tái phát viêm nhiễm.

>>> Tham khảo thêm: Danh mục sản phẩm viêm đặt âm đạo 

Việc sử dụng viên đặt phụ khoa đúng cách là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả điều trị. Dưới đây là các bước chi tiết và những mẹo hữu ích.

Các bước đặt viên chi tiết: 

• Vệ sinh tay sạch sẽ: Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước sạch, lau khô.
• Chuẩn bị tư thế: Bạn có thể nằm ngửa, co nhẹ đầu gối (tư thế như khi khám phụ khoa) hoặc đứng đặt một chân lên ghế thấp. Tư thế nằm thường dễ dàng và thoải mái hơn.
• Lấy viên thuốc ra khỏi vỏ: Nếu viên thuốc được bọc trong vỏ nhôm hoặc nhựa, hãy xé nhẹ nhàng. Một số viên đặt âm đạo có đi kèm ống đặt hãy lắp viên thuốc vào đầu ống đặt.
• Đặt viên thuốc vào âm đạo: Dùng ngón tay (thường là ngón trỏ) hoặc ống đặt, đưa nhẹ nhàng viên thuốc vào sâu trong âm đạo, ước chừng đến nửa chiều dài của ngón tay. Việc đặt sâu sẽ giúp thuốc không bị rơi ra ngoài và tan chảy hiệu quả.
• Rửa tay lại: Sau khi đặt thuốc xong, hãy rửa tay lại một lần nữa.

Thời điểm đặt thuốc: Nên đặt viên đặt âm đạo vào buổi tối trước khi đi ngủ. Ở tư thế nằm, thuốc sẽ có đủ thời gian tan chảy và phát huy tác dụng mà không bị rò rỉ ra ngoài.
Sử dụng băng vệ sinh hằng ngày: Trong quá trình điều trị, bạn nên dùng băng vệ sinh hằng ngày để thấm hút dịch và phần thuốc dư thừa chảy ra, giúp giữ vùng kín luôn sạch sẽ và khô thoáng.
Tuân thủ liệu trình: Dùng thuốc đều đặn theo đúng chỉ định của bác sĩ về thời gian và liều lượng. Không tự ý ngưng thuốc ngay cả khi thấy các triệu chứng đã thuyên giảm.
Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc: Mỗi dạng viêm nhiễm phụ khoa được gây ra bởi những tác nhân khác nhau như nấm, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, và mỗi loại tác nhân yêu cầu một phác đồ điều trị riêng biệt. Việc tự ý lựa chọn thuốc mà không có chẩn đoán chuyên môn có thể dẫn đến điều trị không hiệu quả, che lấp triệu chứng, khiến bệnh tiến triển nặng hơn và đặc biệt làm tăng nguy cơ kháng thuốc. Ngoài ra, việc sử dụng không đúng thuốc còn có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh âm đạo, dẫn đến tái phát hoặc bùng phát viêm nhiễm.
Kiêng quan hệ tình dục: Trong suốt liệu trình điều trị, nên kiêng quan hệ để tránh gây kích ứng, tổn thương thêm và ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm chéo.
Không đặt thuốc khi hành kinh: Lượng máu kinh sẽ làm trôi và làm loãng thuốc, làm giảm đáng kể hiệu quả điều trị.
>>> Bạn có thể quan tâm: Băng vệ sinh Kotex Hàng Ngày Kháng Khuẩn (mỏng) gói 20 miếng

Giống như bất kỳ loại thuốc nào, viên đặt âm đạo cũng có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn. Hiểu rõ điều này sẽ giúp bạn bình tĩnh xử lý.

• Cảm giác nóng rát, khó chịu nhẹ: Đây là phản ứng phổ biến nhất khi mới bắt đầu sử dụng. Cảm giác này thường sẽ giảm dần và biến mất sau vài lần dùng.
• Dịch âm đạo tiết ra nhiều hơn: Điều này là hoàn toàn bình thường do viên thuốc tan chảy và hòa lẫn với dịch sinh lý. Hãy dùng băng vệ sinh hằng ngày để kiểm soát.
• Kích ứng, ngứa tăng lên: Nếu tình trạng này trở nên nghiêm trọng, có thể bạn bị dị ứng với một thành phần trong thuốc. Hãy ngưng sử dụng và thông báo ngay cho bác sĩ.
• Đau bụng nhẹ hoặc ra máu âm đạo bất thường: Trong một số ít trường hợp, bạn có thể gặp phải các triệu chứng này. Việc cần làm là liên hệ với cơ sở y tế để được tư vấn.

1.Dùng viên đặt phụ khoa có gây vô sinh không? 

Bản thân việc sử dụng viên đặt âm đạo đúng chỉ định KHÔNG gây vô sinh. Ngược lại, nếu tự ý dùng sai thuốc kéo dài, gây viêm nhiễm nặng, lây ngược dòng lên tử cung, vòi trứng thì mới có thể dẫn đến các biến chứng như tắc vòi trứng, gây khó khăn cho việc thụ thai.

2. Đang đặt thuốc có quan hệ được không? 

Không nên. Quan hệ tình dục trong thời gian này có thể gây ma sát, làm tổn thương niêm mạc đang lành, đẩy vi khuẩn vào sâu hơn và làm giảm hiệu quả của thuốc. Hãy kiêng cho đến khi kết thúc liệu trình và được bác sĩ xác nhận đã khỏi bệnh.

3. Bảo quản viên đặt âm đạo như thế nào cho đúng? 

Hầu hết các viên đặt phụ khoa cần được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Một số loại cần được để trong ngăn mát tủ lạnh. Bạn nên đọc kỹ hướng dẫn bảo quản trên bao bì để đảm bảo chất lượng thuốc.

4. Vì sao cần thăm khám trước khi sử dụng viên đặt âm đạo? 

Việc thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng là bước bắt buộc trước khi chỉ định viên đặt, nhằm giúp bác sĩ xác định chính xác tác nhân gây viêm thông qua các phương pháp như soi tươi hoặc xét nghiệm dịch âm đạo. Chỉ khi biết rõ nguyên nhân là nấm, vi khuẩn hay ký sinh trùng  bác sĩ mới có thể lựa chọn loại thuốc phù hợp và xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả. Điều này giúp tránh tình trạng dùng sai thuốc, khiến triệu chứng trầm trọng hơn hoặc làm bệnh chuyển sang mãn tính.

Viên đặt âm đạo là một trong những phương pháp điều trị hiệu quả cho nhiều tình trạng viêm nhiễm phụ khoa, nhưng chỉ phát huy tác dụng tối ưu khi được sử dụng đúng bệnh, đúng liều và theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Chủ động thăm khám, tuân thủ phác đồ và chăm sóc vùng kín đúng cách sẽ giúp bạn rút ngắn thời gian điều trị, giảm nguy cơ tái phát và bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.

Nếu bạn cần được tư vấn bởi dược sĩ/bác sĩ tại nhà hoặc muốn đặt mua viêm đặt âm đạo chính hãng giao tận nơi trong 30 phút, Medigo là lựa chọn an toàn và tiện lợi.

>>> Tải ngay ứng dụng Medigo đặt thuốc giao nhanh 24/7 [tại đây]