Bệnh mất trí nhớ tuổi già: nhận biết sớm, phòng ngừa và chăm sóc hiệu quả

Bệnh mất trí nhớ tuổi già hay còn gọi là sa sút trí tuệ, một hội chứng đặc trưng bởi sự suy giảm kéo dài của ít nhất hai chức năng nhận thức (trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng giải quyết vấn đề, v.v.) đủ nghiêm trọng để cản trở khả năng thực hiện các hoạt động sống thường ngày. Đây là một sự khác biệt cốt lõi mà gia đình cần nhận biết sớm.

Các dạng mất trí nhớ phổ biến 

Sa sút trí tuệ (Dementia) là một thuật ngữ chung bao gồm nhiều dạng bệnh lý khác nhau, trong đó mất trí nhớ Alzheimer là phổ biến nhất:

• Bệnh Alzheimer: Là dạng phổ biến nhất của sa sút trí tuệ, chiếm khoảng 60 đến 80%. Đặc trưng là sự suy giảm trí nhớ mới, sau đó là suy giảm các chức năng nhận thức khác.
• Sa sút trí tuệ mạch máu : Thường xảy ra sau các cơn đột quỵ hoặc các tổn thương mạch máu nhỏ ở não, gây thiếu máu cục bộ và chết tế bào thần kinh. Triệu chứng thường liên quan đến tốc độ tư duy và chức năng điều hành.
• Sa sút trí tuệ thể Lewy: Ngoài mất trí nhớ, người bệnh còn có các triệu chứng như ảo thị (thấy những hình ảnh không có thật), rối loạn giấc ngủ REM, và các vấn đề về vận động tương tự Parkinson.
• Mất trí nhớ thoáng qua: Đây là một tình trạng hiếm gặp, đột ngột mất khả năng hình thành ký ức mới trong vài giờ. Sau đó, trí nhớ hoàn toàn hồi phục. Dạng này không phải là sa sút trí tuệ.

>>> Có thể bạn quan tâm: Giúp tăng cường tuần hoàn não, cải thiện trí nhớ Bamogin Thành Công hộp 6 vỉ x 10 viên

Quá trình lão hóa não và thoái hóa thần kinh

Não bộ con người đạt đỉnh về kích thước và chức năng ở độ tuổi 20 đến 30, sau đó dần thoái hóa. Lão hóa não bình thường liên quan đến sự giảm nhẹ thể tích não (teo não), giảm lưu lượng máu, và giảm tốc độ xử lý thông tin.

Tuy nhiên, trong bệnh lý sa sút trí tuệ, xảy ra quá trình thoái hóa thần kinh vượt mức bình thường, dẫn đến chết hàng loạt các tế bào thần kinh (nơron) và phá vỡ mạng lưới liên kết phức tạp của chúng.

Yếu tố nguy cơ 

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh mất trí nhớ người già bao gồm:

• Tuổi tác: Yếu tố nguy cơ lớn nhất.
• Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc Alzheimer cao hơn nam giới
• Chấn thương đầu: Đặc biệt là chấn thương nặng hoặc lặp đi lặp lại.
• Bệnh lý mạch máu: Đột quỵ, huyết áp cao, tiểu đường, cholesterol cao.
• Thiếu vi chất: Thiếu vitamin b12 hoặc folate cũng có thể gây suy giảm nhận thức.

Nguyên nhân khác

Một số tình trạng khác cũng có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng suy giảm trí nhớ:

• Thiếu ngủ mãn tính: Giấc ngủ sâu là thời điểm não bộ hoạt động như một “hệ thống tự làm sạch”, giúp loại bỏ các chất thải thần kinh, trong đó có protein beta-amyloid – mảnh protein nếu tích tụ lâu ngày sẽ hình thành mảng bám gây tổn thương tế bào não. Khi thiếu ngủ kéo dài, quá trình “dọn dẹp” này bị gián đoạn, khiến beta-amyloid không được đào thải hết mà lắng đọng ngày càng nhiều, tăng tốc độ thoái hóa thần kinh và nguy cơ sa sút trí tuệ. 
• Rối loạn chuyển hóa: Tuyến giáp hoạt động kém suy thận hoặc suy gan có thể gây ra các vấn đề nhận thức có thể hồi phục được nếu điều trị kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết 

Việc nhận biết dấu hiệu mất trí nhớ sớm là cực kỳ quan trọng để can thiệp kịp thời.

1. Giảm khả năng ghi nhớ thông tin mới 

Đây thường là triệu chứng đầu tiên và nổi bật nhất của bệnh mất trí nhớ Alzheimer ở người cao tuổi. Người mắc bệnh này thường gặp khó khăn trong việc lưu giữ ký ức ngắn hạn, dẫn đến

• Lặp lại câu hỏi hoặc câu chuyện nhiều lần trong cùng một khoảng thời gian ngắn mà không nhận ra mình đã nói trước đó.
• Không nhớ các sự việc vừa diễn ra, chẳng hạn như vừa ăn gì, ai vừa ghé thăm hay cuộc gọi vừa nhận.

2. Quên ký ức cũ, rối loạn cảm nhận về thời gian và không gian 

• Quên ký ức cũ : Người bệnh dần quên đi những sự kiện quan trọng trong quá khứ hoặc tên của những người thân thiết.
• Rối loạn về thời gian : Người bệnh có thể không nhớ hôm nay là ngày mấy, đang ở mùa nào, hoặc nhầm lẫn giữa quá khứ và hiện tại
• Mất định hướng về không gian: Người bệnh dễ bị lạc, kể cả ở những nơi quen thuộc (ví dụ: không thể tìm đường về nhà từ cửa hàng tạp hóa gần nhà)

3. Suy giảm ngôn ngữ, giao tiếp và khả năng thực hiện công việc thường ngày

Khi bệnh mất trí nhớ tuổi già tiến triển, không chỉ trí nhớ mà các chức năng nhận thức khác cũng dần bị ảnh hưởng, khiến việc giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày trở nên khó khăn hơn: 

• Rối loạn ngôn ngữ: Người bệnh gặp khó khăn trong việc diễn đạt suy nghĩ, đôi khi không tìm được từ phù hợp để nói hoặc dùng sai từ ngữ, khiến cuộc trò chuyện bị gián đoạn. Có lúc, họ hiểu điều người khác nói nhưng không thể phản hồi trọn vẹn
• Giảm khả năng thực hiện công việc quen thuộc: Những việc tưởng chừng đơn giản như nấu ăn, mặc quần áo, hoặc pha tách trà trở nên rối rắm. Người bệnh không nhớ thứ tự các bước, hoặc ngừng lại giữa chừng vì quên mình đang làm gì.

Triệu chứng hành vi và rối loạn cảm xúc 

Đây là những triệu chứng thường gây căng thẳng nhất cho người chăm sóc:

• Thay đổi nhân cách: Người từng vui vẻ, điềm đạm có thể trở nên giận dữ, cáu kỉnh hoặc nghi ngờ người khác (ví dụ: nghĩ rằng người chăm sóc đang ăn trộm tiền của mình).
• Rối loạn cảm xúc: Trầm cảm, thờ ơ, lo âu.
• Hành vi kích động: Đi lang thang, la hét, hoặc có các hành động không thích hợp ở nơi công cộng.

>>> Có thể bạn quan tâm: Điều trị giảm trí nhớ, kém tập trung, thiểu năng tuần hoàn não thuốc Bổ Huyết Ích Não Bidiphar hộp 6 vỉ x 10 viên 

Nhìn chung, bệnh mất trí nhớ tuổi già không chỉ ảnh hưởng đến trí nhớ mà còn tác động sâu sắc đến cảm xúc, hành vi và chất lượng cuộc sống của người bệnh.Nhận biết sớm dấu hiệu, can thiệp kịp thời và xây dựng chế độ chăm sóc phù hợp sẽ giúp làm chậm tiến triển bệnh, đồng thời mang lại cuộc sống bình an hơn cho người cao tuổi và gia đình. Hãy truy cập ngay Medigoapp.com để nhận ngay sự tư vấn chuyên sâu và đọc thêm nhiều bài viết hữu ích về sức khỏe người cao tuổi