Dấu hiệu nhận biết đột quỵ trẻ hóa: nguyên nhân và cách phòng ngừa

“Đột quỵ trẻ hóa” là hiện tượng căn bệnh đột quỵ (tai biến mạch máu não) vốn thường gặp ở người cao tuổi đang ngày càng xuất hiện nhiều hơn ở người trẻ tuổi. Nếu trước đây, phần lớn bệnh nhân đột quỵ ở độ tuổi 60 trở lên, thì hiện nay có không ít trường hợp mới chỉ ở tuổi 30, thậm chí 20 vẫn bị đột quỵ. Xu hướng này cho thấy tuổi mắc bệnh đang giảm dần, phản ánh lối sống và áp lực hiện đại đang ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe tim mạch thần kinh của giới trẻ.

Theo Bộ Y tế, Việt Nam ghi nhận khoảng 200.000 ca đột quỵ mỗi năm. Trong số đó, người trẻ (dưới 45 tuổi) chiếm từ 10% đến 15% tổng số ca bệnh. Ở một số trung tâm điều trị đột quỵ lớn, nhóm bệnh nhân trẻ và trung niên thậm chí chiếm đến 1/3 tổng ca nhập viện. Điều này cho thấy tình trạng “đột quỵ trẻ hóa” đang thực sự đáng báo động [Trích nguồn]

Tuổi trung bình mắc đột quỵ ở Việt Nam hiện vào khoảng 62 tuổi, thấp hơn khoảng 10 năm so với thế giới. Đây là con số cho thấy người Việt đang có nguy cơ bị đột quỵ sớm hơn so với mặt bằng chung toàn cầu.

Lối sống thiếu lành mạnh

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến đột quỵ ngày càng trẻ hóa là lối sống hiện đại thiếu cân bằng. Nhiều người trẻ thường xuyên ăn thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, ít rau xanh, khiến mỡ máu, huyết áp và đường huyết tăng cao. Bên cạnh đó, thức khuya, căng thẳng kéo dài, lạm dụng cà phê, thuốc lá, rượu bia cũng làm tăng nguy cơ tổn thương mạch máu não, dẫn đến đột quỵ sớm.

Bệnh lý tiềm ẩn nhưng không được phát hiện sớm

Các bệnh lý như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, béo phì là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ. Ở người trẻ, những bệnh này thường không có triệu chứng rõ ràng nên dễ bị bỏ qua. Việc không khám sức khỏe định kỳ khiến nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi đã xảy ra biến chứng đột quỵ, gây nguy hiểm tính mạng.

Căng thẳng, stress và áp lực công việc

Trong xã hội hiện đại, áp lực công việc, học tập và tài chính khiến nhiều người trẻ thường xuyên rơi vào trạng thái stress kéo dài. Khi căng thẳng, cơ thể tiết ra hormone gây tăng huyết áp, tăng nhịp tim và co mạch máu, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông yếu tố trực tiếp dẫn đến đột quỵ.

Hút thuốc lá, rượu bia và chất kích thích

Theo Bộ Y tế, hút thuốc lá làm tăng gấp đôi nguy cơ đột quỵ, trong khi uống rượu bia thường xuyên có thể gây xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và rối loạn nhịp tim. Ngoài ra, một số người trẻ sử dụng ma túy tổng hợp hoặc chất kích thích cũng có thể bị vỡ mạch máu não do tăng huyết áp đột ngột [Trích nguồn]

Yếu tố di truyền và bất thường mạch máu não

Một số trường hợp đột quỵ ở người trẻ có liên quan đến bất thường bẩm sinh mạch máu não hoặc yếu tố di truyền. Tuy nhiên, tỉ lệ này thấp hơn so với các nguyên nhân do lối sống. Việc khám chuyên khoa thần kinh tim mạch định kỳ giúp phát hiện sớm và giảm thiểu nguy cơ.

>>> Xem thêm Đột quỵ: Nguyên nhân, triệu chứng, chuẩn đoán và điều trị

•  Người bệnh có thể méo miệng một bên, nói ngọng, hoặc không thể cử động tay chân ở một bên cơ thể. Dấu hiệu này xảy ra do tổn thương trung tâm vận động ở não nơi điều khiển cơ mặt và chi.
• Nếu đang nói rõ ràng bỗng trở nên nói ngọng, nói lắp hoặc không phát âm được, đó có thể là dấu hiệu sớm của đột quỵ. Nguyên nhân là do máu không được cung cấp đủ lên vùng não kiểm soát ngôn ngữ.
• Người bị đột quỵ có thể nhìn đôi, mờ mắt, tối sầm hoặc mất thị lực đột ngột ở một bên mắt. Nhiều trường hợp nhầm lẫn với mệt mỏi mắt, nhưng đây là biểu hiện nguy hiểm cần được kiểm tra ngay.
• Đau đầu dữ dội, kèm chóng mặt, buồn nôn, khó giữ thăng bằng, đó có thể là tín hiệu của đột quỵ xuất huyết não. Cơn đau này thường xuất hiện đột ngột, khác hoàn toàn với đau đầu thông thường.
• Một số trường hợp đột quỵ khiến người bệnh mất khả năng nhận biết xung quanh, không hiểu lời nói hoặc không phản ứng với người khác.

Đột quỵ ở người trẻ thường bị chủ quan vì cho rằng “tuổi này làm sao bị được”. Tuy nhiên, việc nhận biết sớm và xử trí kịp thời sẽ giúp cứu sống người bệnh và giảm nguy cơ tàn tật suốt đời.

Dù người trẻ thường có sức hồi phục tốt hơn người lớn tuổi, nhưng đột quỵ vẫn để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. 

• Liệt hoặc yếu nửa người, khiến bệnh nhân khó đi lại, cầm nắm hoặc tự chăm sóc bản thân. 
• Khó nói, nói ngọng, không hiểu lời người khác hoặc gặp rối loạn trí nhớ, giảm khả năng tập trung. 
• Bị mờ mắt, mất thị lực một bên hoặc nhìn đôi. Bên cạnh đó, người bệnh có thể mất thăng bằng, dễ té ngã, gây khó khăn trong sinh hoạt và di chuyển.
• Rối loạn cảm xúc, mất tự tin, trầm cảm hoặc thay đổi tính cách. Cảm giác bất lực do mất khả năng lao động hoặc giao tiếp khiến họ tự ti, thu mình và mất động lực sống.
• Khoảng 20-30% người từng bị đột quỵ có nguy cơ tái phát trong 5 năm đầu nếu không kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như huyết áp cao, tiểu đường, mỡ máu, hút thuốc hay căng thẳng.

>>> Có thể bạn quan tâm Thuốc ngăn ngừa đột quỵ Clopistad 75mg hộp 30 viên

Dù đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ, nhưng phần lớn hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu người trẻ biết kiểm soát các yếu tố nguy cơ và duy trì lối sống lành mạnh. Dưới đây là những biện pháp hiệu quả giúp giảm nguy cơ đột quỵ ngay từ hôm nay.

• Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đột quỵ.
• Từ bỏ thuốc lá, hạn chế bia rượu không chỉ giúp bảo vệ mạch máu và tim, mà còn cải thiện chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể.
• Ưu tiên ăn rau xanh, trái cây tươi, cá, các loại hạt, hạn chế chất béo bão hòa, muối và đường.
• Tập thể dục thường xuyên giúp duy trì huyết áp ổn định, giảm mỡ máu và tăng cường tuần hoàn não.
• Thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm, và tránh làm việc quá sức.
• Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là các loại thuốc ảnh hưởng đến tim mạch hoặc hệ thần kinh.

Đừng đợi đến khi sức khỏe lên tiếng.

Liên hệ ngay Medigo – ứng dụng y tế hàng đầu Việt Nam, giúp bạn đặt thuốc, tư vấn bác sĩ và giao thuốc tận nơi nhanh chóng, hỗ trợ theo dõi sức khỏe chủ động mọi lúc, mọi nơi. Ngăn ngừa đột quỵ sớm, sống khỏe mỗi ngày!