Top 10 loài cây Salvia phổ biến nhất trên thế giới

Salvia  (/ˈsælviə/) — còn được gọi bằng cái tên phổ biến là cây xô thơm hay sage — là chi thực vật lớn nhất thuộc họ Lamiaceae (hoa môi), với gần 1.000 loài từ cây bụi, thân thảo lâu năm đến cây hàng năm. Một số loài nổi bật như Salvia officinalis (xô thơm thường) và Salvia rosmarinus (hương thảo) được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, chăm sóc sức khỏe và làm cảnh 

Các vùng phân bố phong phú gồm Trung—Nam Mỹ (khoảng 600 loài), Địa Trung Hải – Trung Á (250 loài) và Đông Á (90 loài) 

Cây xô thơm (Salvia officinalis) là một trong những thảo mộc ẩm thực phổ biến nhất thuộc chi Salvia. Đây là loài cây lâu năm có thân gỗ vững chắc, phát triển mạnh khi được trồng ở nơi có ánh sáng mặt trời trực tiếp.

Loài xô thơm này thường được sử dụng để trồng trong vườn thảo mộc, hoặc làm cây cảnh trang trí ở viền lối đi, vườn đá. Vào tháng 6, cây sẽ nở những chùm hoa màu xanh Oải hương đẹp mắt, tạo điểm nhấn cho khu vườn.

Thông tin cơ bản về Salvia officinalis (cây xô thơm thường):

• Tên khoa học: Salvia officinalis
• Vùng độ cứng USDA: 4–8
• Chiều cao: 60–75 cm (24–30 inch)
• Ánh sáng: Ưa nắng trực tiếp, cần nhiều ánh sáng
• Đất trồng: Đất thịt pha cát, thoát nước tốt, pH từ hơi chua đến trung tính
• Màu hoa: Xanh oải hương

Cây hương thảo (Salvia rosmarinus) là một thảo mộc thân bụi nhỏ, cao trung bình từ 1–2m, phân nhánh nhiều và mọc thành từng khóm xanh rậm rạp. Lá cây mọc dày, hẹp, hình dải dài, mép gập xuống, không có cuống; mặt trên màu xanh sẫm, nhẵn bóng, trong khi mặt dưới có lớp lông trắng mịn.

Hoa hương thảo thường mọc thành cụm 2–10 bông ở các vòng lá, dài khoảng 1cm, có màu lam nhạt pha tím hoa cà với những đốm tím nhỏ ở bên trong cánh. Toàn thân cây tỏa ra mùi thơm đặc trưng dễ nhận biết.

Về thành phần hóa học, cây hương thảo chứa nhiều tinh dầu và tanin. Tỷ lệ tinh dầu có thể đạt 0,5% ở cây khô, 1,1–2% ở lá và 1,4% ở hoa, với các hợp chất chính như α-pinene (tới 80%), terpen, borneol, acetat bornyl, camphor, cineol  và sesquiterpen (caryophyllen). Nhờ đặc tính này, Salvia rosmarinus được ứng dụng rộng rãi trong ẩm thực, dược liệu và công nghiệp hương liệu.

Cây xô thơm đỏ (Salvia coccinea), hay còn gọi là Salvia đỏ, là một loài cây cảnh được trồng khá phổ biến. Về mặt thực vật học, đây là một loài cây lâu năm nhiệt đới, tuy nhiên ở nhiều vùng khí hậu, nó thường được trồng như cây hàng năm.

Điểm nổi bật của Salvia coccinea chính là những bông hoa đỏ rực rỡ, thu hút ánh nhìn ngay từ xa. Ngoài màu đỏ đặc trưng, một số giống còn có hoa màu trắng, hồng, cam, oải hương hoặc đỏ tía. Mùa hoa thường bắt đầu từ tháng 6 và kéo dài cho đến khi xuất hiện sương giá.

Mặc dù có ý kiến cho rằng cây xô thơm đỏ khá đơn điệu, nhưng thực tế đây lại là lựa chọn tuyệt vời để tạo điểm nhấn nổi bật cho khu vườn. Đặc biệt, sắc hoa đỏ tươi của nó sẽ mang đến không gian đầy sức sống trong những khu vườn ngập nắng.

Thông tin cơ bản về Salvia coccinea - Cây xô thơm đỏ:

• Tên khoa học: Salvia coccinea
• Vùng độ cứng USDA: 10–11 (ở các vùng khí hậu khác thường trồng như cây hàng năm)
• Chiều cao: 30–60 cm (12–24 inch)
• Ánh sáng: Ưa sáng toàn phần, có thể chịu bóng một phần
• Đất trồng: Đất ẩm, thoát nước tốt, pH từ trung tính đến hơi chua
• Màu hoa: Chủ yếu đỏ, ngoài ra có trắng, hồng, cam, tím nhạt…

Cây xô thơm farinacea (Salvia farinacea), còn được biết đến với tên gọi xô thơm Mealycup, là loài thực vật được yêu thích nhờ sự đa dạng về màu sắc hoa. Các giống phổ biến thường mang sắc xanh lam, tím và oải hương, trong đó nổi bật là hai loại ‘Victoria Blue’ và ‘Evolution’. Đặc biệt, giống ‘Victoria Blue’ với hoa xanh lam rực rỡ đã tạo nên sự khác biệt và khiến nó trở thành lựa chọn hàng đầu cho nhiều người yêu cây cảnh.

Điểm nổi bật khác của Salvia farinacea chính là thời gian nở hoa kéo dài hơn so với nhiều loài khác trong chi Salvia. Hoa thường bắt đầu nở từ tháng 5 và duy trì liên tục cho đến khi có sương giá, mang đến vẻ đẹp bền bỉ cho khu vườn.

Thông tin cơ bản về cây xô thơm farinacea (Mealycup sage):

• Tên khoa học: Salvia farinacea
• Vùng độ cứng USDA: 7–11 (ở những vùng khí hậu khác thường trồng như cây hàng năm)
• Chiều cao: 30–90 cm (1–3 feet)
• Ánh sáng: Ưa sáng trực tiếp, có thể chịu bóng một phần
  Đất trồng: Đất ẩm, thoát nước tốt, pH trung tính đến hơi chua
• Màu hoa: Đa dạng, bao gồm xanh lam, tím và oải hương

Cây xô thơm Texas (Salvia coccinea) là một loài trong chi Salvia nổi bật với hoa đỏ đặc trưng. Ngoài ra, một số giống còn có hoa màu hồng hoặc san hô, trong đó giống ‘Summer Jewel Pink’ được xem là một trong những loại Salvia đỏ đẹp nhất thế giới.

Loài cây này thường có chiều cao thấp hơn so với các giống xô thơm khác (khoảng 50 cm), nhưng lại được yêu thích nhờ hoa nở dày đặc và kéo dài. Thời gian ra hoa thường từ cuối mùa xuân đến đầu mùa thu, tạo nên một không gian sống động, đầy màu sắc.

Ở những khu vực có khí hậu ấm áp, Salvia coccinea có thể sống như một cây lâu năm. Tuy nhiên, tại các vùng lạnh hơn, nó thường được trồng như cây hàng năm, bằng cách gieo hạt trong nhà từ 6–8 tuần trước khi đợt sương giá cuối cùng kết thúc.

Thông tin cơ bản về cây xô thơm Texas:

• Tên khoa học: Salvia coccinea
• Vùng độ cứng USDA: 8–10 (ở các vùng khác thường trồng như cây hàng năm)
• Chiều cao: 30–60 cm (1–2 feet)
  Ánh sáng: Ưa sáng đầy đủ, có thể chịu bóng một phần
• Đất trồng: Thích hợp với đất giàu dinh dưỡng, nhiều mùn, có thể là đất sét hoặc đất cát, pH trung tính – hơi chua
• Màu hoa: Chủ yếu đỏ, ngoài ra có hồng và san hô

Cây xô thơm rừng (Salvia nemerosa), còn được gọi là cây xô thơm tím hoặc cây xô thơm đồi xanh, là một loài cây Salvia lâu năm nổi bật nhờ sắc hoa đa dạng từ tím đến oải hương. Thời gian nở hoa của cây thường kéo dài từ tháng 6 đến tháng 9, mang đến nét rực rỡ và điểm nhấn cho khu vườn.

Loài cây này có lá hình mũi giáo cùng cành hoa xanh tím vươn cao, tạo nên vẻ đẹp tự nhiên và thanh lịch. Cây xô thơm rừng đặc biệt có sức sống mạnh mẽ, dễ thích nghi và ít tốn công chăm sóc.

Để giữ cho cây luôn gọn gàng, người trồng có thể cắt tỉa hoa tàn. Một số giống vẫn có khả năng ra hoa liên tục suốt mùa hè ngay cả khi không cắt tỉa, tuy nhiên việc loại bỏ hoa đã tàn sẽ giúp cây trông sạch sẽ và ngăn nắp hơn.

 Một số giống xô thơm rừng được ưa chuộng:

• Marcus
• Caradonna
• Sensation
• Blue Hill

Thông tin cơ bản về cây xô thơm rừng:

• Tên khoa học: Salvia nemerosa
• Vùng độ cứng USDA: 4–8
• Chiều cao: 20–60 cm (8–24 inch)
• Ánh sáng: Ưa sáng đầy đủ
• Đất trồng: Thoát nước tốt
• Màu hoa: Xanh tím

Cây xô thơm mùa thu (Salvia greggii) là một loài cây bụi lâu năm được ưa chuộng nhờ những bông hoa rực rỡ nở từ mùa hè đến đầu mùa thu. Hoa thường có màu hồng tươi nồng nàn, tạo điểm nhấn sống động cho khu vườn.

Hai giống phổ biến nhất hiện nay là:

• ‘Wild Thing’ – hoa màu hồng, khả năng chịu lạnh tốt.
• ‘Raspberry Delight’ – hoa màu hồng đậm, mang vẻ đẹp nổi bật hơn.

Ở những vùng có khí hậu nóng, Salvia greggii sẽ phát triển mạnh mẽ nếu được trồng ở nơi có ánh sáng mặt trời trực tiếp và hưởng chút bóng râm vào buổi chiều. Tương tự như các loài Salvia khác, cây xô thơm mùa thu cũng có khả năng thu hút ong, bướm, giúp khu vườn trở nên sinh động và giàu sức sống.

Thông tin cơ bản về cây xô thơm mùa thu:

• Tên khoa học: Salvia greggii
  Vùng độ cứng USDA: 6–9
• Chiều cao: 60–90 cm (2–3 feet)
• Ánh sáng: Ưa sáng đầy đủ
• Đất trồng: Thoát nước tốt, thích nghi với nhiều loại pH đất
• Màu hoa: Đa dạng – đỏ, hồng, trắng, tím, cam, đào

Bên cạnh những loài Salvia phổ biến, còn có các giống lai độc đáo, trong đó nổi bật là cây xô thơm gỗ (Salvia x sylvestris) – kết quả của sự lai ghép giữa Salvia nemorosa và Salvia pratensis. Đây là loài cây lai mang vẻ đẹp mạnh mẽ và bền bỉ, thường được trồng để tô điểm thêm sắc màu cho vườn hoa.

Một số giống cây xô thơm gỗ nổi bật gồm:

• ‘May Night’ (Mainacht): ra hoa xanh tím đậm, thường nở rộ từ tháng 5 đến tháng 6, rất được ưa chuộng trong cảnh quan.
• ‘Pink Dawn’: giống thấp hơn (khoảng 45 cm), với những bông hoa màu hồng mềm mại, thích hợp cho không gian vườn nhỏ hoặc viền lối đi.

Thông tin cơ bản về cây xô thơm gỗ:

• Tên khoa học: Salvia x sylvestris
• Vùng độ cứng USDA: 4–8
• Chiều cao: 45–60 cm (18–24 inch)
• Ánh sáng: Ưa nắng đầy đủ
• Đất trồng: Thoát nước tốt, hơi chua
• Màu hoa: Xanh tím đậm, hồng

Cây xô thơm dứa (Salvia elegans) là một loại cây bụi lâu năm có thân mềm, được đặt tên theo mùi hương tương tự của quả dứa, đặc biệt mùi hương sẽ thể hiện rõ khi lá bị vò nát. Những bông hoa màu đỏ tươi nở từ cuối mùa hè đến giữa mùa thu. 

Một số người làm vườn chọn trồng cây salvia này trong các chậu hoặc mang vào trong nhà vào mùa đông. Cây này có khả năng chịu được ánh sáng mặt trời mạnh và thích hợp ở những vùng khí hậu ấm áp.

Thông tin cơ bản về cây xô thơm dứa:

• Tên khoa học: Salvia elegans
• Vùng độ cứng USDA: Từ 8 đến 10 (trồng hàng năm ở nhiều nơi khác)
• Chiều cao: Cao từ 3 đến 4 feet (tương đương khoảng 90-120 cm)
• Ánh sáng: Cần ánh nắng đầy đủ
• Đất: Cần đất ẩm, có khả năng thoát nước tốt, có tính chất trung tính
• Màu hoa: Màu đỏ

Cây xô thơm Mexico (Salvia leucantha) là một loại cây thường xanh tốt lâu năm, thường có thói quen sinh trưởng dạng bụi và nở hoa với những bông hoa màu tím hoặc trắng tím từ cuối mùa hè đến khi trời lạnh. 

Những bông hoa độc đáo và quyến rũ làm cho cây salvia này thường được ưa chuộng trồng trong vườn vào những ngày tháng cuối năm. Loài cây này có lá màu xám xanh mượt như nhung, tạo nên sức hút đặc biệt đối với bướm và chim ruồi.

Thông tin cơ bản về cây xô thơm Mexico:

• Tên khoa học: Salvia leucantha
• Vùng độ cứng USDA: Từ 8 đến 10 (trồng hàng năm ở nhiều nơi khác)
• Chiều cao: Thường cao từ 2 đến 3 feet (khoảng 60-90 cm)
• Ánh sáng: Cần ánh nắng đầy đủ
• Đất: Cần đất ẩm, có khả năng thoát nước tốt, có độ pH linh hoạt
• Màu hoa: Có các tùy chọn màu tím, hồng và trắng

Cây xô thơm Diviner (Salvia divinorum) thường được mọi người gọi với tên khác gọn hơn là "salvia", loài cây này rất hiếm khi được sử dụng làm cây cảnh. Mặc dù có hoa màu tím vô cùng sặc sỡ, nhưng giống cây này không phải lúc nào cũng dễ nở hoa và thân cây rất dễ bị gãy. Loại cây này có một lịch sử lâu đời trong việc được bộ tộc Mazatec ở miền nam Mexico sử dụng trong các nghi lễ.

Loại salvia này rất ít khi tạo ra hạt giống có hiệu suất cao, vì vậy những người muốn trồng nó thường sử dụng phương pháp cắt cành hoặc mua cây giống từ các nhà cung cấp trực tuyến. 

Tình trạng pháp lý của cây xô thơm Diviner đang ngày càng thay đổi. Hiện tại, nó được coi là bất hợp pháp ở một số tiểu bang của Hoa Kỳ và được hợp pháp hóa ở những tiểu bang khác. Trước khi quyết định trồng loại cây này, hãy luôn kiểm tra luật pháp ở những nơi mà bạn sống nhé.

Thông tin cơ bản về cây xô thơm Diviner:

• Tên khoa học: Salvia divinorum
• Vùng độ cứng USDA: Từ 3 đến 9
• Chiều cao: Cao từ 3 đến 5 feet (khoảng 90-150 cm)
• Ánh sáng: Cần ánh nắng đầy đủ
• Đất: Cần đất ẩm, có khả năng thoát nước tốt
• Màu hoa: Màu tím

Kết luận

Tổng kết lại, cây xô thơm (Salvia) là một loạt cây thực vật đa dạng và thú vị, với hơn 1000 loài khác nhau. Từ những loài cây lâu năm đến cây hàng năm, từ những bông hoa tím, đỏ, trắng cho đến xanh lam và hồng, mỗi loại salvia đều mang đến sự phong phú và đa dạng riêng trong khu vườn của bạn. Dù bạn là người mới bắt đầu làm vườn hay là người đam mê cây trồng, salvia chắc chắn là một sự bổ sung thú vị và hữu ích cho không gian xanh của bạn.

Các thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế chẩn đoán y khoa. Nếu bạn có những vấn đề về sức khỏe cần được tư vấn, liên hệ đội ngũ Bác sĩ của chúng tôi thông qua HOTLINE hoặc ứng dụng MEDIGO. Trải nghiệm ngay các tiện ích trên ứng dụng chăm sóc sức khỏe từ xa MEDIGO. Tải App TẠI ĐÂY.

• Hotline hỗ trợ 24/7: 1800 2247
• Email CSKH: cskh@medigoapp.com
• Website: Medigoapp.com
• Ứng dụng Medigo trên CH Play hoặc App Store

+ Nguồn tài liệu tham khảo:

• Hương thảo | Wikipedia https://vi.wikipedia.org/wiki/H%C6%B0%C6%A1ng_th%E1%BA%A3o
• Salvia | Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Salvia
• Salvia (Sage): A Review of its Potential Cognitive-Enhancing and Protective Effects https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5318325/