Thụ tinh là gì? Quá trình thụ tinh diễn ra trong cơ thể

Về cơ bản, thụ tinh là quá trình tinh trùng của người nam gặp và xâm nhập vào trứng của người nữ, tạo nên hợp tử (zygote) — tế bào đầu tiên đánh dấu sự khởi đầu của một sự sống mới. Đây là bước khởi đầu trong hành trình mang thai, đánh dấu sự hình thành của một sinh linh mới.

Trong cơ thể người phụ nữ, thụ tinh thường diễn ra ở 1/3 ngoài của ống dẫn trứng, khoảng 12–24 giờ sau khi rụng trứng. Nếu không có tinh trùng nào gặp được trứng trong khoảng thời gian này, trứng sẽ bị tiêu hủy và đào thải ra ngoài trong kỳ kinh nguyệt.

Để hiểu rõ hơn, cùng điểm qua 4 giai đoạn chính của quá trình thụ tinh:

• Giai đoạn 1: Rụng trứng
  Mỗi chu kỳ, buồng trứng phóng thích một trứng trưởng thành. Trứng này di chuyển vào ống dẫn trứng và chờ tinh trùng.
• Giai đoạn 2: Tinh trùng di chuyển
  Sau khi xuất tinh, hàng triệu tinh trùng bắt đầu hành trình “bơi” qua tử cung đến ống dẫn trứng. Chỉ những tinh trùng khỏe mạnh nhất mới có thể đến được vị trí trứng.
• Giai đoạn 3: Xâm nhập và thụ tinh
  Khi gặp trứng, một tinh trùng duy nhất xuyên qua lớp màng bảo vệ bên ngoài để kết hợp với nhân trứng, tạo thành hợp tử (zygote) mang đầy đủ 46 nhiễm sắc thể (23 từ cha, 23 từ mẹ).
• Giai đoạn 4: Di chuyển và làm tổ
  Hợp tử bắt đầu phân chia nhiều lần trong 3–5 ngày, hình thành phôi nang và di chuyển đến tử cung để làm tổ — đánh dấu sự khởi đầu của thai kỳ.

Thời điểm dễ thụ thai nhất là trong “cửa sổ sinh sản”, tức là 5 ngày trước và 1 ngày sau khi rụng trứng.

• Với chu kỳ 28 ngày, ngày rụng trứng thường rơi vào ngày 14.
• Theo dõi nhiệt độ cơ thể, dịch nhầy cổ tử cung hoặc dùng que thử rụng trứng là cách đơn giản để xác định thời điểm này.

Nếu bạn đang có kế hoạch mang thai, hãy quan hệ đều đặn (2–3 lần/tuần) trong giai đoạn này để tăng khả năng thụ tinh tự nhiên.

Một số yếu tố có thể tăng hoặc giảm khả năng thụ thai, bao gồm:

• Tuổi tác: Phụ nữ trên 35 tuổi và nam giới trên 40 tuổi có tỷ lệ thụ tinh thấp hơn.
• Chế độ dinh dưỡng: Thiếu kẽm, vitamin E, acid folic hoặc omega-3 có thể làm giảm chất lượng tinh trùng và trứng.
• Căng thẳng, thiếu ngủ: Stress kéo dài làm rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng.
• Thói quen xấu: Hút thuốc, uống rượu, thức khuya, hoặc sử dụng chất kích thích đều ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.

Muốn quá trình thụ thai diễn ra thuận lợi, điều quan trọng nhất là xây dựng lối sống lành mạnh và một tinh thần thoải mái. Dưới đây là những bí quyết giúp bạn tăng khả năng thụ tinh tự nhiên:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Cân nặng quá thấp hoặc quá cao đều ảnh hưởng đến nội tiết và quá trình rụng trứng.
• Ăn uống cân bằng, bổ sung dưỡng chất sinh sản: Hãy thêm vào thực đơn hằng ngày các thực phẩm giàu acid folic, vitamin E, C, kẽm và omega-3 như trứng, cá hồi, bí đỏ, rau xanh và các loại hạt. Nếu muốn hỗ trợ thêm, bạn có thể tham khảo các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng sinh sản như vitamin tổng hợp, acid folic hoặc viên uống cân bằng nội tiết tố — giúp cải thiện sức khỏe sinh sản cả nam và nữ.
• Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng: Stress kéo dài có thể làm rối loạn hormone và giảm khả năng thụ tinh. Hãy thư giãn bằng yoga hoặc đi bộ nhẹ mỗi ngày.
• Theo dõi chu kỳ rụng trứng: Dùng que thử rụng trứng hoặc ứng dụng theo dõi chu kỳ giúp bạn xác định “thời điểm vàng” dễ thụ thai nhất.

Nếu hai vợ chồng quan hệ đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai trong hơn 12 tháng (hoặc 6 tháng với phụ nữ trên 35 tuổi) mà vẫn chưa có thai, bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được kiểm tra.

Các bác sĩ sẽ tiến hành đánh giá tổng quát nhằm xác định nguyên nhân, có thể bao gồm:

• Rối loạn rụng trứng – trứng không rụng đều hoặc không rụng khiến quá trình thụ tinh không xảy ra.
• Chất lượng tinh trùng kém – tinh trùng yếu, ít hoặc dị dạng ảnh hưởng đến khả năng gặp trứng.
• Tắc ống dẫn trứng – cản trở tinh trùng di chuyển đến trứng hoặc trứng thụ tinh di chuyển về tử cung.
• Bất thường tử cung hoặc nội tiết – khiến phôi thai khó làm tổ và phát triển.

Phát hiện sớm, điều trị đúng hướng giúp tăng đáng kể khả năng thụ thai tự nhiên, hoặc nếu cần thiết, bác sĩ sẽ tư vấn các phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại như IUI (bơm tinh trùng vào buồng tử cung) hay IVF (thụ tinh trong ống nghiệm).

Thụ tinh là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong hành trình tạo nên sự sống. Hiểu rõ cơ chế thụ tinh là gì và những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình này sẽ giúp bạn chủ động chăm sóc sức khỏe sinh sản, đồng thời tăng khả năng đón nhận tin vui một cách tự nhiên, an toàn và khoa học hơn.

Hãy lắng nghe cơ thể, duy trì lối sống khoa học và đừng ngần ngại nhờ đến sự tư vấn của chuyên gia nếu bạn đang mong con nhé! 

>>> Xem thêm về tránh thai khẩn cấp tại đây.