Cao huyết áp - nguyên nhân thường gặp và cách phòng tránh hiệu quả.

Cao huyết áp là một bệnh lý mãn tính xảy ra khi áp lực máu tác động lên thành động mạch tăng cao liên tục vượt quá mức bình thường. Khi áp lực này tăng, tim của bạn phải làm việc vất vả hơn để bơm máu đi khắp cơ thể. Nếu tình trạng này kéo dài, nó có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến thành mạch máu, tim, não, thận và mắt…

và mắt…

Khi nào thì được xem là cao huyết áp?

Mức huyết áp được xác định bởi hai chỉ số: Huyết áp Tâm Thu (HATT – số trên) và Huyết áp Tâm Trương (HATTr – số dưới) và được tính bằng mmHg.

Mức độ của huyết áp được phân loại thành các nhóm như sau:

Nguyên nhân gây cao huyết áp 

Việc xác định nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng cao huyết áp là cơ sở để bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Bệnh cao huyết áp được chia thành hai nhóm nguyên nhân lớn, khác biệt nhau về bản chất và chiến lược điều trị: tăng huyết áp nguyên phát (vô căn) và cao huyết áp thứ phát (do bệnh lý khác).

Các yếu tố gây ra nguy cơ cao huyết áp.

Các yếu tố này bao gồm Di truyền (những người có bố mẹ mắc cao huyết áp có nguy cơ cao hơn) và Môi trường sống (sống trong môi trường căng thẳng, ô nhiễm hoặc công việc có áp lực cao). Mặc dù không thể thay đổi, việc nhận diện sớm sẽ giúp người bệnh chủ động phòng ngừa.

3 thói quen đẩy huyết áp lên cao dù bạn còn trẻ.

Đáng chú ý nhất là ba thói quen sinh hoạt hàng ngày đang trực tiếp thúc đẩy huyết áp tăng cao và dẫn đến bệnh lý mãn tính. 

• Ăn mặn và Thực phẩm chế biến sẵn: Việc tiêu thụ lượng natri quá cao qua các thực phẩm này làm cơ thể giữ nước, từ đó tăng thể tích máu và tạo áp lực mạnh lên thành mạch, là nguyên nhân hàng đầu gây tăng huyết áp.
• Ít vận động, Thừa cân và Stress kéo dài: Sự kết hợp này làm cơ tim yếu đi, đồng thời khiến hormone căng thẳng tăng cao. Khi đó, huyết áp sẽ tăng mãn tính do tim phải làm việc quá sức và mạch máu co thắt.
• Thiếu ngủ và Sử dụng chất kích thích: Thói quen thức khuya, kết hợp với việc lạm dụng rượu, thuốc lá, cà phê đều làm co mạch máu và gây tăng huyết áp tạm thời. Nếu kéo dài, những tác động này sẽ trở thành bệnh lý.

Việc điều chỉnh triệt để ba thói quen này chính là chìa khóa tốt nhất để bạn có thể kiểm soát và phòng ngừa bệnh Cao huyết áp.

Tính chất đáng sợ của bệnh Cao huyết áp chính là sự âm thầm phát triển trong cơ thể. Trên thực tế, phần lớn người mắc bệnh không hề có bất kỳ triệu chứng rõ rệt nào để nhận biết, ngay cả khi chỉ số huyết áp đã vượt ngưỡng nguy hiểm. Đây là lý do khiến bệnh được mệnh danh là "sát thủ vô hình".

Vì các biểu hiện bệnh lý thường không rõ ràng, hầu hết các ca bệnh Cao Huyết Áp đều được phát hiện một cách tình cờ trong các lần kiểm tra sức khỏe tổng quát hoặc thăm khám vì các vấn đề khác. Chỉ một nhóm nhỏ người bệnh có thể cảm thấy những dấu hiệu nhất thời như: nhức đầu, đau ngực, khó thở nhẹ, mắt mờ hay đôi khi là chảy máu cam. Khi những dấu hiệu này trở nên trầm trọng và dễ nhận thấy, đó thường là tín hiệu cho thấy bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng, đi kèm với nguy cơ đột ngột xảy ra các biến cố tim mạch nghiêm trọng. 

Khi nào cần đến cơ sở y tế?

Nếu bạn đang theo dõi huyết áp hoặc đã được chẩn đoán mắc cao huyết áp, có hai trường hợp bắt buộc bạn phải thăm khám hoặc tìm kiếm sự trợ giúp y tế khẩn cấp:

1. Chỉ số huyết áp cao liên tục: Nếu kết quả đo huyết áp của bạn liên tục đạt mức 140/90 mmHg trở lên, bạn cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán, đánh giá mức độ và bắt đầu phác đồ điều trị.
2. Xuất hiện triệu chứng bất thường: Nếu bạn đột ngột cảm thấy các dấu hiệu  nghiêm trọng như đau ngực dữ dội, khó thở, hoặc mắt nhìn mờ giảm thị lực thì đây có thể là dấu hiệu của một biến chứng cấp tính (ví dụ: cơn tăng huyết áp cấp, đột quỵ, nhồi máu cơ tim). Hãy gọi cấp cứu hoặc đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Cách theo dõi huyết áp tại nhà an toàn

• Sử dụng máy đo huyết áp điện tử chính hãng

Một số loại máy đo huyết áp bạn nên tham khảo:

• Máy đo huyết áp cổ tay tự động Microlife PAD A BP 3NV1 - 3E
• Máy đo huyết áp cổ tay B.WELL MED - 57
• Máy đo huyết áp bắp tay tự động AND UA - 767JP (A&D Medical)
• Máy đo huyết áp bắp tay tự động Omron JPN750 
• Máy đo huyết áp bắp tay MediUSA SP 339 - PRO
• Ghi lại kết quả mỗi ngày, 

• vào buổi sáng sau khi thức dậy và buổi tối trước khi ngủ.

Khi bệnh cao huyết áp không được kiểm soát tốt trong thời gian dài, áp lực máu cao liên tục sẽ gây tổn thương nghiêm trọng đến các mạch máu và các cơ quan trọng yếu của cơ thể.

Biến Chứng Tim Mạch

• Nhồi máu cơ tim (Đau tim): Áp lực cao làm tổn thương mạch vành (mạch nuôi tim), gây xơ vữa và hình thành cục máu đông, làm tắc nghẽn hoàn toàn dòng máu đến nuôi tim.
• Suy tim: Tim phải làm việc quá sức để bơm máu chống lại áp lực cao, lâu dần cơ tim bị dày lên (phì đại) và suy yếu, mất khả năng bơm máu hiệu quả.
• Phình và Bóc tách động mạch chủ:  Huyết áp cao làm suy yếu thành động mạch lớn nhất của cơ thể (động mạch chủ), gây phình to và có thể bị bóc tách hoặc vỡ, dẫn đến tử vong nhanh chóng.

Biến Chứng Thần Kinh

• Đột quỵ do Xuất huyết não: Mạch máu bị yếu hoặc tổn thương do áp lực cao sẽ bị vỡ, gây chảy máu trong não.
• Đột quỵ do Nhồi máu não (Thiếu máu cục bộ): Cục máu đông từ nơi khác hoặc do xơ vữa động mạch gây tắc nghẽn mạch máu não, cắt đứt nguồn cung cấp oxy cho não.
• Thiếu máu não thoáng qua (TIA): Các cơn tắc nghẽn tạm thời, là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sắp xảy ra.

Biến Chứng Thận

• Bệnh thận: Khi các mạch máu và đơn vị lọc (nephron) trong thận bị hư hại, khả năng loại bỏ chất thải và nước dư thừa sẽ bị giảm dần.
• Suy thận giai đoạn cuối: Đây là hậu quả nặng nề nhất, đòi hỏi bệnh nhân phải chạy thận hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

Biến Chứng Mắt 

• Bệnh võng mạc do tăng huyết áp (Hypertensive Retinopathy): Gây tổn thương mạch máu võng mạc, dẫn đến mờ mắt, giảm thị lực và nếu không điều trị kịp thời có thể gây mù lòa.
• Tổn thương thần kinh thị giác: Có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng khác về mắt.

Chế độ ăn uống

• Giảm lượng muối, gia tăng rau xanh và bổ sung trái cây tươi vào khẩu phần ăn hàng ngày.
• Hãy tránh xa thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều đường và chất béo không tốt cho sức khỏe.

Lối sống lành mạnh

• Hãy đảm bảo tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để cải thiện sức khỏe.
• Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm, hạn chế stress bằng thiền, yoga hoặc đi dạo.

Thời điểm nào là thích hợp để dùng thuốc?

• Hãy luôn sử dụng thuốc đúng theo sự chỉ dẫn của bác sĩ.
• Không nên tự ý mua thuốc hoặc thay đổi liều lượng đã được chỉ định.

Thực hiện việc theo dõi và kiểm tra định kỳ thường xuyên.

• Hãy đo huyết áp một cách thường xuyên và ghi chép lại tất cả các kết quả để theo dõi sức khỏe của bạn.
• Khám sức khỏe định kỳ để bác sĩ điều chỉnh kịp thời.

Cao huyết áp có thể kiểm soát nếu bạn hiểu rõ nguyên nhân và thay đổi lối sống hợp lý. Đừng để căn bệnh “thầm lặng” này ảnh hưởng tới sức khỏe tim mạch của bạn. Khi cần tư vấn, đo huyết áp tại nhà hoặc theo dõi lâu dài, hãy sử dụng Medigo – nền tảng kết nối bác sĩ và dược sĩ 24/7, giúp bạn chăm sóc sức khỏe an toàn và hiệu quả mỗi ngày.