Cập nhật dịch tả lợn Châu Phi: Cách nhận biết thịt nhiễm bệnh và biện pháp phòng tránh

Hiện tại, dịch tả lợn châu Phi vẫn là “mối đe dọa lớn” đối với ngành chăn nuôi ở Việt Nam: lan rộng, diễn biến phức tạp, và gây thiệt hại nặng nề. Mặc dù đã có nhiều biện pháp kiểm soát, việc phòng ngừa vẫn chưa đồng bộ, đặc biệt ở quy mô hộ nhỏ.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường: từ đầu năm 2025 đến nay, ASF đã ghi nhận 972 ổ dịch tại 718 xã, phường thuộc 33/34 tỉnh, thành phố trên toàn quốc.[Trích báo Lao động]

Con số này cho thấy dịch bệnh đã lan rộng gần như toàn bộ các tỉnh thành, chỉ còn 1 địa phương chưa ghi nhận ổ dịch.[Trích báo Lao động]

Qua đó thể hiện rằng năm 2025 là năm có mức độ bùng phát dịch lớn nhất kể từ khi ASF xuất hiện tại Việt Nam với quy mô và phạm vi rất rộng. 

Dịch lan rộng như vậy đồng nghĩa với việc nguy cơ lây lan cao, nhất là ở các vùng chăn nuôi nhỏ lẻ, hộ gia đình thường có điều kiện vệ sinh an toàn sinh học không cao. Đây là điều khiến dịch khó kiểm soát và dễ tái phát.

Theo một phân tích gần đây, ASF đang đe dọa nghiêm trọng “ngành chăn nuôi lợn”, ảnh hưởng đến nguồn cung thịt lợn, mức độ ổn định của thị trường thực phẩm và đời sống người dân.

Dịch tả lợn châu Phi (ASF) không lây sang người. Virus ASF chỉ gây bệnh trên lợn nhà và lợn rừng, hoàn toàn không có khả năng xâm nhập hay gây bệnh cho con người. Tuy vậy, việc tiêu thụ thịt từ lợn mắc bệnh vẫn không được khuyến khích, vì:

• Thịt có thể bị nhiễm khuẩn, nhiễm độc tố thứ cấp do quá trình bệnh lý.
• Thịt không rõ nguồn gốc tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thực phẩm.
• Việc mua bán, giết mổ lợn bệnh khiến dịch khó kiểm soát và có thể làm virus lan rộng.

Các cơ quan thú y và y tế đều khuyến cáo: người dân nên chọn mua thịt lợn có nguồn gốc rõ ràng, đã được kiểm dịch, và nghiêm túc tuân thủ quy định không tiêu thụ thịt lợn bệnh để bảo vệ đàn lợn và hạn chế dịch lan rộng.

>>> Xem thêm Bệnh Dịch Tả Lợn Châu Phi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng chống hiệu quả

1.Tăng cường an toàn sinh học trong chăn nuôi

Để phòng bệnh hiệu quả, người chăn nuôi cần duy trì môi trường chuồng trại luôn sạch sẽ, thoáng khí và khử trùng thường xuyên. Việc dọn phân, vệ sinh chất thải hằng ngày kết hợp rắc vôi, phun thuốc sát trùng giúp giảm nguy cơ virus tồn tại trong khu vực nuôi. Với lợn mới nhập đàn, cần bố trí khu cách ly riêng ít nhất 14 ngày để quan sát và tránh lây nhiễm chéo.

2. Kiểm soát người và phương tiện ra vào trại

Việc quản lý chặt chẽ người và phương tiện là yếu tố quan trọng để ngăn virus ASF xâm nhập. Người lạ nên hạn chế vào trại, và nếu buộc phải vào thì cần thay đồ bảo hộ, rửa tay, khử khuẩn đầy đủ. Phương tiện vận chuyển phải được vệ sinh, xịt khử trùng trước khi tiếp cận chuồng trại nhằm giảm thiểu nguy cơ mang mầm bệnh từ bên ngoài vào.

3. Chọn giống lợn an toàn, có nguồn gốc rõ ràng

Người chăn nuôi chỉ nên mua lợn giống từ cơ sở uy tín, có giấy kiểm dịch đầy đủ để đảm bảo chất lượng con giống. Không nên vội vàng tái đàn nếu khu vực xung quanh vẫn còn ổ dịch hoặc chưa qua thời gian kiểm soát theo quy định, nhằm hạn chế rủi ro mắc ASF ngay khi mới nuôi trở lại.

4. Kiểm soát thức ăn và nguồn nước

Thức ăn cho lợn phải đảm bảo sạch, không ôi thiu và hạn chế tối đa các loại thức ăn thừa chưa được nấu chín kỹ. Nguồn nước uống cũng cần đảm bảo vệ sinh, tránh sử dụng nước ao tù, nước ô nhiễm vì có thể mang mầm bệnh. Bên cạnh đó, việc vệ sinh máng ăn, máng uống thường xuyên sẽ giúp hạn chế vi khuẩn và virus phát triển.

5. Theo dõi sức khỏe đàn lợn

Người nuôi cần theo dõi đàn lợn hằng ngày để sớm phát hiện các biểu hiện bất thường như sốt cao, bỏ ăn, tím tai hay xuất huyết da. Nếu nghi ngờ có lợn mắc ASF, cần lập tức cách ly và không được bán chạy, giết mổ hoặc vận chuyển. Việc thông báo ngay cho cơ quan thú y là rất cần thiết để được kiểm tra và xử lý kịp thời, tránh lây lan sang các hộ nuôi khác.

6. Quản lý vận chuyển, giết mổ và buôn bán lợn

Tất cả lợn vận chuyển phải có giấy kiểm dịch, đồng thời người nuôi tuyệt đối không mua bán lợn chết, lợn bệnh hoặc lợn có dấu hiệu nghi ngờ. Việc tuân thủ nghiêm các quy định về kiểm soát giết mổ và buôn bán không chỉ giúp bảo vệ đàn lợn mà còn góp phần giảm nguy cơ bùng phát dịch trong cộng đồng.

7. Tiêm phòng và các biện pháp hỗ trợ

Một số loại vắc xin ASF đang được triển khai thí điểm hoặc áp dụng ở phạm vi nhất định, người chăn nuôi nên tham khảo ý kiến cơ quan thú y địa phương để có hướng tiêm phù hợp. Ngoài ra, cần tăng cường dinh dưỡng, bổ sung vitamin và khoáng chất nhằm nâng cao sức đề kháng cho đàn lợn, giúp chúng khỏe mạnh và chống chịu tốt hơn với môi trường dịch bệnh.

Màu sắc thịt: Thịt lợn nghi nhiễm dịch tả lợn châu Phi thường có màu sẫm hơn bình thường, đôi khi tím tái hoặc thâm đen ở một số vị trí. Khi cắt vào, thớ thịt có thể nhão, chảy nhiều dịch và không giữ được độ đàn hồi. Các vùng da hoặc lớp mỡ có thể xuất hiện những điểm xuất huyết nhỏ, tạo cảm giác thịt không tươi, kém tự nhiên.

Mùi: Thịt của lợn mắc ASF có thể bốc lên mùi hôi bất thường, hơi tanh nồng hoặc khó chịu dù bề ngoài trông có vẻ vẫn tươi. Khi chế biến, mùi này càng rõ rệt hơn, không giống mùi thịt lợn sạch. Những dấu hiệu mùi khác thường như mùi ôi, chua, thối nhẹ cũng là cảnh báo không nên sử dụng.

Khuyến cáo từ chuyên gia thú y: Các chuyên gia thú y khuyến cáo người dân chỉ nên mua thịt lợn tại các cửa hàng, chợ, siêu thị có kiểm dịch rõ ràng và dấu xác nhận an toàn thực phẩm. Không nên mua thịt giá rẻ bất thường, thịt trôi nổi hoặc từ các nguồn không minh bạch. Việc tiêu thụ thịt lợn có dấu hiệu bất thường không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm tăng nguy cơ lan rộng dịch bệnh do tiếp tay tiêu thụ lợn bệnh.

Thịt lợn nhiễm dịch tả lợn châu Phi không gây bệnh cho người, vì virus ASF không có khả năng lây sang người. Virus ASF bị tiêu diệt ở nhiệt độ cao trên 70°C. Vì vậy, khi thịt được nấu kỹ, chín hoàn toàn, virus sẽ không còn hoạt động.

Tuy nhiên, việc sử dụng thịt từ con lợn bệnh, chết hoặc không được kiểm soát thú y có thể gây ra nhiều rủi ro về an toàn thực phẩm, đặc biệt nếu thịt bị ôi thiu, nhiễm vi khuẩn hoặc các tác nhân gây bệnh khác.

Người ăn phải thịt lợn không được kiểm tra vệ sinh thú y có nguy cơ ngộ độc thực phẩm, với các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn hoặc nôn ói do vi khuẩn phát triển trong thịt kém chất lượng những tác nhân mà việc nấu chín đôi khi cũng không loại bỏ hoàn toàn nếu thịt đã bị hư hỏng trước đó.

Trong một số trường hợp, thịt nhiễm vi khuẩn như Salmonella, E.coli hoặc độc tố của chúng có thể gây nhiễm trùng đường tiêu hóa nặng, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em, người lớn tuổi và người có hệ miễn dịch yếu. Vì vậy, dù virus ASF không lây sang người và có thể bị tiêu diệt bởi nhiệt độ cao, việc sử dụng thịt từ lợn bệnh hoặc không rõ nguồn gốc vẫn không được khuyến khích để đảm bảo an toàn sức khỏe.

Nếu bạn hoặc người thân xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ ngộ độc thực phẩm như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn hoặc nôn ói sau khi ăn thịt không rõ nguồn gốc, hãy liên hệ ngay với Medigo để được dược sĩ tư vấn kịp thời. Ứng dụng Medigo hỗ trợ kết nối với chuyên gia và đặt thuốc nhanh chóng, giúp bạn xử lý các triệu chứng an toàn và đúng cách.