Bệnh Chikungunya: Dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân và cách phòng tránh

Hiện nay, bệnh Chikungunya đang trở thành mối lo ngại về sức khỏe cộng đồng tại nhiều quốc gia. Căn bệnh này có khả năng lây lan nhanh qua muỗi truyền, gây ảnh hưởng đáng kể đến đời sống và sức khỏe.

1.1 Chikungunya là gì?

Chikungunya là một loại bệnh truyền nhiễm do virus Chikungunya (CHIKV) xâm nhập gây nên. Tên gọi "Chikungunya" có nguồn gốc từ một từ trong tiếng Kimakonde ở Tanzania, có nghĩa là "người đi khom", miêu tả dáng đi của người bệnh do bị đau khớp dữ dội. 

Tính đến tháng 07/2025 theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh, có khoảng 240.000 ca nhiễm và 90 ca tử vong tại 16 quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm nhiều quốc gia tại Châu Á, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á.

1.2 Mức độ nguy hiểm của bệnh Chikungunya

Chikungunya thường được so sánh với sốt xuất huyết và Zika do có chung vật chủ trung gian là muỗi vằn. Tuy nhiên, Chikungunya ít gây tử vong hơn sốt xuất huyết. Mức độ nguy hiểm của Chikungunya nằm ở các biến chứng mãn tính, đặc biệt là đau khớp kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

1.3 Tác nhân gây bệnh và đường lây truyền

Bệnh Chikungunya sẽ lây truyền qua vật chủ trung gian. Qua hai loại muỗi chính truyền bệnh Chikungunya là muỗi Aedes aegypti và muỗi Aedes albopictus (muỗi vằn châu Á).

Đây là hai loài muỗi quen thuộc, cũng là vật chủ trung gian truyền bệnh sốt xuất huyết. Muỗi vằn Châu Á ưa thích môi trường sống gần người, đẻ trứng ở các dụng cụ chứa nước sạch như lu, vại, bình hoa, lốp xe cũ, và hoạt động mạnh nhất vào ban ngày.

Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 3-7 ngày (dao động từ 1-12 ngày). Các triệu chứng thường khởi phát đột ngột và dữ dội.

Ở giai đoạn khởi phát, bạn có thể gặp một trong số các triệu chứng sau:

• Sốt cao đột ngột: Sốt trên 39°C, kéo dài khoảng 3-7 ngày.
• Đau khớp dữ dội: Triệu chứng nổi bật nhất của bệnh là những cơn đau khớp dữ dội. Cơn đau thường đối xứng và xảy ra ở nhiều khớp cùng lúc, đặc biệt là các khớp nhỏ như cổ tay, bàn tay, mắt cá chân, ngón tay. Người bệnh có cảm giác cứng khớp và rất khó cử động.
• Phát ban: Phát ban dạng sởi và ngứa, xuất hiện sau 2-5 ngày kể từ khi sốt. 
• Các triệu chứng đi kèm: Đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, buồn nôn, viêm kết mạc, và đau mắt.

Các triệu chứng cấp tính thường kéo dài khoảng 7-10 ngày. Sau khi sốt giảm, một số triệu chứng như đau khớp có thể kéo dài hàng tuần, hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm. Người già, trẻ nhỏ và những người có bệnh nền là đối tượng dễ bị biến chứng nặng.

Vì có triệu chứng lâm sàng tương tự sốt xuất huyết và Zika, Chikungunya dễ bị chẩn đoán nhầm, nhất là tại các khu vực lưu hành nhiều bệnh do muỗi truyền. Với những trường hợp không xuất hiện đau khớp rõ rệt, bệnh thường diễn biến nhẹ và có thể bị bỏ sót.
 

>>> Xem thêm Thuốc bổ sung vitamin vitamin c 500mg MKP tăng cường sức đề kháng tại Medigo

Mặc dù hiếm khi gây tử vong, Chikungunya có thể để lại những di chứng lâu dài, đặc biệt là ở người lớn tuổi như:

• Đau khớp mãn tính: Đây là biến chứng phổ biến nhất, kéo dài từ vài tháng đến vài năm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.
• Viêm khớp: Sưng và đau khớp kéo dài.
• Biến chứng thần kinh: Hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, bao gồm viêm não, viêm màng não.
• Biến chứng về mắt: Viêm màng bồ đào, viêm kết mạc, giảm thị lực.
• Về da: Ở một số trường hợp, các tổn thương trên da có thể trở nên nghiêm trọng, thậm chí xuất hiện mụn nước.

Mặc dù tỷ lệ tử vong do Chikungunya thấp hơn so với nhiều bệnh truyền nhiễm khác, nhưng bệnh vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây ra các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở nhóm người có sức đề kháng kém như trẻ sơ sinh, người cao tuổi trên 65 hoặc người mắc bệnh nền. Vì vậy, khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để được khám và chẩn đoán kịp thời, nhằm hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng.

Khi nghi ngờ mắc bệnh, bạn cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Ngoài việc tuân thủ chỉ định của bác sĩ, bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau để hỗ trợ quá trình phục hồi:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Khi bị nhiễm bệnh Chikungunya, bạn nên nghỉ ngơi đầy đủ. Đây là điều cần thiết để cơ thể hồi phục.
• Chườm lạnh: Khi bị đau nhức khó chịu, bạn nên chườm lạnh lên các khớp bị sưng đau có thể giúp giảm tình trạng này.
• Uống đủ nước: Uống nhiều nước hoặc nước trái cây để tránh mất nước do sốt.

>>> Xem thêm Bù nước và điện giải Oresolac chính hãng tại Nhà thuốc 24h Medigo

• Chế độ ăn uống: Nên ăn các loại thức ăn lỏng, dễ tiêu, giàu vitamin.

Tránh bị muỗi đốt: Trong thời gian bị bệnh, bạn nên ngủ màn để tránh muỗi đốt và lây truyền virus sang người khác.

Phòng chống Chikungunya cũng giống như phòng chống sốt xuất huyết, nên tập trung vào việc tiêu diệt muỗi và lăng quăng (bọ gậy).

• Diệt muỗi và lăng quăng: Loại bỏ các vật dụng chứa nước không cần thiết như lốp xe, vỏ dừa. Cọ rửa, thay nước bình hoa, chậu cây cảnh thường xuyên. Che đậy cẩn thận tất cả các vật dụng chứa nước sinh hoạt.
• Bảo vệ cá nhân: Mặc quần áo dài tay và quần dài để tránh muỗi đốt. Ngủ màn ngay cả ban ngày. Dùng các loại kem chống muỗi, xịt chống côn trùng.

>>> Có thể bạn quan tâm Xịt Chống Muỗi Remos Lavender chính hãng tại Nhà thuốc 24h Medigo

• Sử dụng lưới chống muỗi: Lắp đặt lưới chống muỗi ở cửa sổ và cửa ra vào.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống: Cần thường xuyên tắm rửa, đồng thời dọn dẹp nhà cửa gọn gàng, phát quang bụi rậm và loại bỏ các vật dụng đọng nước như chai lọ, lốp xe cũ, chậu cây… Đây là những nơi muỗi vằn Châu Á thường trú ẩn và sinh sản. 
• Tiêm vắc xin: Hiện nay, vắc xin phòng bệnh Chikungunya vẫn chưa được triển khai rộng rãi và chủ yếu dành cho những người sinh sống tại khu vực có dịch. Nên chủ động liên hệ các cơ sở y tế để được tư vấn cụ thể về vắc xin và các biện pháp phòng bệnh phù hợp.

Bệnh Chikungunya tuy không gây tỷ lệ tử vong cao nhưng có thể để lại nhiều biến chứng khó chịu, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Hãy trang bị cho bản thân và gia đình kiến thức cần thiết, đồng thời tuân thủ hướng dẫn của cơ quan y tế để bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng.

Bên cạnh đó, nếu xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh và cần được bác sĩ tư vấn kịp thời, dù là giữa đêm hay vào dịp lễ, Nhà thuốc 24h Medigo luôn đồng hành cùng bạn. 

Medigo – dịch vụ giao thuốc 24/7, bạn dễ dàng đặt mua thuốc mọi lúc, mọi nơi, nhận hàng tận nhà nhanh chóng, giúp việc chăm sóc sức khỏe trở nên chủ động và thuận tiện hơn bao giờ hết.

• Hotline hỗ trợ 24/7: 1800 2247
• Email CSKH: cskh@medigoapp.com
• Website: Medigoapp.com
• Ứng dụng Medigo trên CH Play hoặc App Store