Người có xơ gan giai đoạn sớm thường không có triệu chứng rõ rệt để phát hiện sớm. Thông thường, bác sĩ kiểm tra được tình trạng xơ gan dựa vào tổng hợp của công thức máu, thăm khám sức khỏe định kỳ và hình ảnh học.
Các xét nghiệm kiểm tra sẽ bao gồm:
- Xét nghiệm: Bác sĩ sẽ đề xuất xét nghiệm máu để kiểm tra các chỉ số liên quan đến chức năng gan, chẳng hạn như bilirubin. Các xét nghiệm dấu chứng viêm gan do virus và chức năng đông máu INR cũng sẽ được đề xuất.
- Hình ảnh học: Chụp cộng hưởng từ đàn hồi (MRE - Magnetic resonance elastography) có thể được cân nhắc chỉ định để theo dõi tình trạng xơ hoá gan. Một số xét nghiệm hình ảnh học khác như MRI, CT, siêu âm sẽ được chỉ định nếu cần.
- Sinh thiết: Không thường được chỉ định, thế nhưng bác sĩ có thể làm để suy xét tình trạng xơ hoá ở tế bào gan.
Phát hiện càng sớm tình trạng xơ gan có thể không thể hồi phục hoàn toàn vùng gan đã bị tổn thương khi điều trị, nhưng có thể giúp hạn chế tối đa những ảnh hưởng cho vùng gan còn khoẻ mạnh.
Việc điều trị xơ gan sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng xơ hóa, mục tiêu của bác sĩ khi điều trị sẽ là hạn chế tình trạng xơ hoá của tế bào, giảm thiểu sự xuất hiện của triệu chứng và biến chứng có thể xảy ra. Trong trường hợp xơ hoá quá nặng, buộc bạn phải nhập viện theo yêu cầu của bác sĩ.
Ở giai đoạn sớm của xơ gan, điều trị nguyên nhân tiềm ẩn là khuyến cáo để phòng ngừa tình trạng xơ hóa nặng hơn, chẳng hạn như:
- Điều trị thói quen lạm dụng đồ uống có cồn: Với người có tiền sử lạm dụng rượu bia, bác sĩ sẽ yêu cầu ngưng dùng các loại đồ uống có cồn hoặc kèm thêm chương trình dành cho đối tượng này.
- Giảm cân: Người xơ gan có tình trạng thừa cân/béo phì sẽ cần giảm cân để cơ thể khoẻ mạnh hơn lẫn có lượng đường huyết ổn định.
- Thuốc điều trị viêm gan: Thuốc điều trị viêm gan B hay C sẽ có tác dụng hạn chế tổn thương tế bào gan gây ra bởi virus, không làm trầm trọng tình trạng xơ gan hiện có.
- Thuốc điều trị triệu chứng/nguyên nhân gây ra xơ gan: Chẳng hạn như xơ gan ứ mật giai đoạn sớm nếu phát hiện và điều trị kịp bằng thuốc, tình trạng xơ hoá sẽ được giảm thiểu tối đa.
- Khi xơ gan đã chuyển sang giai đoạn có biến chứng, các bác sĩ sẽ điều trị dựa trên chúng:
- Ứ dịch: Chế độ ăn ít muối và dùng thuốc sẽ hạn chế tình trạng ứ dịch của cơ thể. Trong trường hợp ứ dịch quá nhiều, bác sĩ sẽ có chỉ định chọc hút dịch để giảm áp lực.
- Tăng áp cửa: Thuốc hạ áp sẽ có tác dụng giảm đi triệu chứng và biến chứng xuất huyết của tăng áp cửa. Tuỳ trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định nội soi tiêu hoá trên để thám sát tình trạng vỡ giãn tĩnh mạch thực quản.
- Nhiễm trùng: Kháng sinh và các phương pháp điều trị nhiễm trùng sẽ được chỉ định.
- Nguy cơ ung thư: Siêu âm và xét nghiệm máu định kỳ sẽ được chỉ định để theo dõi dấu hiệu tiềm ẩn.
- Bệnh não gan: Bạn sẽ được kê thuốc để loại trừ các độc chất trong máu khi hệ thống gan không còn hoạt động tốt bởi sự xơ hoá quá mức.
Phẫu thuật ghép gan là lựa chọn tối ưu để điều trị bệnh lý xơ gan, người hiến gan phải được sàng lọc kỹ lưỡng trước khi bác sĩ chỉ định ghép gan đối với bệnh nhân.
Trước đây, người xơ gan do rượu thường không được khuyến khích ghép gan khi thói quen của họ có thể làm tái lập lại tình trạng xơ hoá gan như trước đây. Tuy nhiên, người có tình trạng xơ gan do rượu được ghép cùng chế độ tuân thủ hợp lý hiện nay vẫn cho kết quả hồi phục và tiên lượng tốt tương tự các nhóm được ghép gan khác.
Nguồn tài liệu: Mayo Clinic Health Letter
Dịch thuật: Bác sĩ Đặng Nghiêm