Ma Hoàng: Vị thuốc cổ truyền với công dụng giải cảm hiệu quả

Ma hoàng có tên khoa học là Ephedra sinica Stapf, thuộc họ Ephedraceae. 

Trong dân gian, ma hoàng còn có những tên gọi khác như Ty diêm, Long sa hay Đậu nị thảo. Bộ phận được sử dụng làm dược liệu chủ yếu là phần thân hoặc cành nhỏ, phơi hay sấy khô.

Theo y học cổ truyền, ma hoàng có vị cay, đắng, tính ấm, quy vào kinh phế và bàng quang. Đây là vị thuốc được xếp vào nhóm phát tán phong hàn, có khả năng làm ra mồ hôi, giải cảm và giảm ho hen.

Ma hoàng là cây thân nhỏ, nhiều đốt, có dạng trụ tròn với các rãnh dọc chạy dài theo thân. 

Cây cao khoảng 30 - 70 cm, tùy loại có thể vươn đến hơn 1 mét. 

Lá cây nhỏ, thoái hóa thành vảy mỏng, thường mọc đối, ôm sát thân. 

Hoa ma hoàng có hoa đực và hoa cái mọc riêng biệt; quả nhỏ, hình cầu, khi chín có màu đỏ.

Dược liệu ma hoàng có thành phần hoạt chất chính là ephedrin - một loại alkaloid có tác dụng giãn phế quản, kích thích thần kinh và tăng huyết áp. Ngoài ra còn chứa các chất như pseudoephedrin, norpseudoephedrine, terpineol, acid cinnamic và nhiều hợp chất tự nhiên khác.

Ma hoàng được thu hoạch vào mùa thu, khi cây còn xanh tươi. Sau khi cắt bỏ phần rễ và quả, người ta đem phơi hoặc sấy khô. 

Dược liệu khô có màu xanh nhạt, nhẹ, giòn, có mùi hơi thơm đặc trưng. Khi bảo quản, cần để nơi khô thoáng, tránh ẩm và ánh sáng trực tiếp để giữ được dược tính.

Cây ma hoàng có nguồn gốc từ các vùng khô hạn của châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Mông Cổ. Loài này thường mọc ở các vùng đất cát, đồi khô hoặc vùng núi thấp có khí hậu khắc nghiệt.

Tại Việt Nam, ma hoàng không mọc tự nhiên phổ biến mà chủ yếu được nhập khẩu để làm dược liệu. Một số loài tương tự có thể tìm thấy ở vùng núi phía Bắc nhưng số lượng hạn chế.

Ba loại ma hoàng thường gặp là:

Thảo ma hoàng (Ephedra sinica): loại phổ biến nhất, thân mảnh, nhiều đốt dài.

Mộc tặc ma hoàng (Ephedra equisetina): thân to, màu hơi tím, thường mọc ở vùng đất khô và lạnh.

Trung ma hoàng (Ephedra intermedia): có đặc điểm trung gian giữa hai loại trên, thân dày hơn thảo ma hoàng nhưng nhỏ hơn mộc tặc.

1. Theo y học cổ truyền

Ma hoàng được xem là vị thuốc hàng đầu trong các bài thuốc trị cảm mạo phong hàn, giúp ra mồ hôi, giải cảm, thông phế và bình suyễn. 

Vị thuốc này thường kết hợp cùng quế chi, hạnh nhân, cam thảo… trong các bài thuốc kinh điển như Ma hoàng thang, Tiểu thanh long thang.

Cụ thể, ma hoàng giúp:

• Làm giảm triệu chứng cảm lạnh, nghẹt mũi, sợ lạnh, đau đầu.
• Giảm ho, hen, giúp thông khí quản, giảm co thắt phế quản.
• Hỗ trợ lợi tiểu, giảm phù nhẹ.
• Dùng phần rễ (ma hoàng căn) có tác dụng cầm mồ hôi, trị chứng ra mồ hôi trộm hoặc mồ hôi nhiều.

>>> Có thể bạn quan tâm Nhận tư vấn dược sĩ miễn phí khi sử dụng Thuốc lợi tiểu FUROSAN hộp 100 viên tại Medigo

2. Theo y học hiện đại

Hoạt chất ephedrin trong ma hoàng có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương, làm giãn phế quản, tăng nhịp tim và huyết áp. Nhờ vậy, nó được ứng dụng trong điều trị hen suyễn, viêm phế quản, và nghẹt mũi.

Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy chiết xuất từ ma hoàng có khả năng ức chế virus cúm và hỗ trợ tăng sức đề kháng cơ thể.

>>> Xem thêm Giúp phục hồi sức khỏe nhanh chóng, nâng cao đề kháng , tăng miễn dịch nước yến sào Cao Cấp Khánh Hòa Sanest FREESHIP tại Medigo

Ma hoàng là dược liệu có lịch sử lâu đời và giá trị cao trong cả Đông y lẫn Tây y. Tuy nhiên, vì chứa hoạt chất mạnh tác động lên hệ thần kinh và tim mạch, người dùng cần hết sức thận trọng khi sử dụng.

Việc dùng ma hoàng nên có sự hướng dẫn của thầy thuốc, đặc biệt với người bị cao huyết áp, bệnh tim, mất ngủ hoặc phụ nữ mang thai. Dùng đúng liều và đúng cách, ma hoàng có thể trở thành vị thuốc hỗ trợ điều trị cảm mạo, ho và hen hiệu quả.