Nhận biết ung thư sớm: 7 dấu hiệu báo động từ cơ thể bạn

Trước khi đi sâu vào 7 dấu hiệu cụ thể, bạn cần hiểu rằng bệnh ung thư là sự phát triển không kiểm soát của các tế bào. Quá trình này tiêu tốn rất nhiều năng lượng và tài nguyên của cơ thể, đồng thời gây ra sự chèn ép lên các mô lân cận hoặc kích hoạt hệ miễn dịch phản ứng lại. Chính những xáo trộn này tạo ra các triệu chứng lâm sàng.

Thách thức lớn nhất trong việc nhận biết ung thư là các triệu chứng này thường không rầm rộ như sốt xuất huyết hay ngộ độc thực phẩm. Nó đến từ từ, âm ỉ và thường bị tâm lý chủ quan của chúng ta gạt bỏ.

>>> Xem thêm: Ung thư và ung bướu: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị năm 2025

Khi các tế bào ác tính bắt đầu tiêu tốn năng lượng và gây rối loạn hệ thống miễn dịch, cơ thể sẽ phản ứng lại bằng các triệu chứng toàn thân.

1. Dấu hiệu 1: Sụt cân bất thường không rõ nguyên nhân

Đây thường là dấu hiệu đầu tiên của các loại ung thư đường tiêu hóa (dạ dày, đại tràng), tụy, phổi hoặc thực quản.

• Biểu hiện: Bạn đột ngột giảm từ 4-5kg (hoặc hơn 5% trọng lượng cơ thể) trong thời gian ngắn mà không hề áp dụng chế độ ăn kiêng (diet) hay tập luyện cường độ cao.
• Lý giải: Tế bào ung thư giống như những "kẻ ký sinh", chúng tiêu thụ phần lớn năng lượng dự trữ của cơ thể để phân chia tế bào. Ngoài ra, khối u cũng tiết ra các chất làm thay đổi quá trình trao đổi chất, khiến cơ thể tiêu hao calo nhanh hơn bình thường.

2. Dấu hiệu 2: Sự mệt mỏi kiệt quệ (Fatigue)

Khác với cảm giác buồn ngủ sau một đêm thức khuya hay mệt mỏi sau giờ làm, sự mệt mỏi do ung thư mang lại cảm giác "rút cạn sinh lực".

• Biểu hiện: Bạn cảm thấy chân tay rã rời, không muốn nhấc người dậy, cảm giác uể oải đeo bám cả ngày dù đã ngủ đủ giấc.
• Lý giải: Triệu chứng này thường gặp trong bệnh ung thư máu (bạch cầu), ung thư hạch hoặc ung thư đại trực tràng gây thiếu máu mạn tính.

3. Dấu hiệu 3: Những cơn đau âm ỉ kéo dài

Đau là cách cơ thể thông báo có tổn thương. Tuy nhiên, cơn đau trong ung thư giai đoạn sớm thường không dữ dội mà chỉ âm ỉ, mơ hồ.

• Biểu hiện: Đau đầu dai dẳng không đáp ứng thuốc giảm đau (nguy cơ u não), đau lưng lan tỏa (nguy cơ ung thư buồng trứng, đại tràng hoặc tủy xương).
• Lưu ý: Đừng đợi đến khi đau không chịu nổi mới đi khám, vì lúc đó khối u thường đã xâm lấn rộng.

4. Dấu hiệu 4: Sốt dai dẳng và đổ mồ hôi trộm

Sốt là phản ứng tự vệ của hệ miễn dịch. Nhưng nếu sốt không do virus hay vi khuẩn thông thường, đó là một dấu hỏi lớn.

• Biểu hiện: Những cơn sốt nhẹ về chiều, lặp đi lặp lại nhiều ngày. Đặc biệt là hiện tượng đổ mồ hôi ướt đầm áo gối vào ban đêm (dù trời không nóng).
• Cảnh báo: Đây là triệu chứng kinh điển của Ung thư hạch (Lympho) hoặc bệnh Bạch cầu (Leukemia).

5. Dấu hiệu 5: Thay đổi sắc tố và tính chất da

Da là tấm gương phản chiếu sức khỏe nội tạng. Để nhận biết ung thư sớm, hãy quan sát da mỗi ngày.

Biểu hiện: Vàng da, vàng mắt (ung thư gan, tụy); Da sạm đen, mọc lông bất thường (rối loạn nội tiết do u); Ngứa toàn thân không rõ nguyên nhân; Các vết loét trên da hoặc miệng lâu lành (trên 3 tuần).

6. Dấu hiệu 6: Nổi hạch bất thường

Hạch bạch huyết là trạm kiểm soát an ninh của cơ thể. Khi hạch sưng lên, chắc chắn cơ thể đang có bất thường.

Phân biệt: Hạch viêm thông thường sờ vào sẽ mềm, đau và lặn sau vài ngày uống thuốc. Ngược lại, hạch nghi ngờ ung thư thường cứng như đá, không đau, ít di động và to dần theo thời gian. Vị trí thường gặp: Cổ, nách, bẹn, thượng đòn.

7. Dấu hiệu 7: Rối loạn thói quen đại tiểu tiện

Những thay đổi trong việc đi vệ sinh thường bị bỏ qua vì tâm lý e ngại, nhưng đây là chỉ dấu quan trọng.

Biểu hiện: Táo bón xen kẽ tiêu chảy kéo dài, phân dẹt như lá lúa, phân đen hoặc có máu (ung thư đại trực tràng). Đi tiểu nhiều lần, dòng tiểu yếu, tiểu buốt (ung thư tiền liệt tuyến hoặc bàng quang).

Ngoài 7 dấu hiệu toàn thân kể trên, mỗi loại bệnh ung thư còn có những "mật mã" riêng tùy thuộc vào vị trí khởi phát. Việc hiểu rõ các triệu chứng khu trú này sẽ giúp bạn khoanh vùng nguy cơ chính xác hơn.

1. Hệ hô hấp và vùng đầu - mặt - cổ

• Ho dai dẳng: Cảnh giác cao độ nếu ho kéo dài trên 3 tuần, đặc biệt là ho khan hoặc ho ra đờm lẫn tia máu.
• Khàn tiếng: Giọng nói thay đổi, khàn đặc kéo dài mà không kèm triệu chứng cảm cúm có thể là dấu hiệu ung thư thanh quản hoặc tuyến giáp.
• Khó nuốt: Cảm giác vướng víu, nghẹn ứ ở cổ họng khi ăn uống có thể cảnh báo ung thư thực quản hoặc vòm họng.

>>> Có thể bạn quan tâm: Tổng quan về ung thư vòm họng (Ung thư vòm hầu)

2. Hệ tiêu hóa (dạ dày, gan, đại tràng)

Đây là nhóm bệnh ung thư phổ biến hàng đầu tại Việt Nam.

• Dạ dày: Cảm giác đầy hơi, chướng bụng, ăn nhanh no, ợ chua liên tục và chán ăn thịt (đặc biệt là thịt mỡ).
• Đại trực tràng: Máu lẫn trong phân là dấu hiệu quan trọng nhất. Khác với bệnh trĩ (máu tươi phủ lên phân), máu trong ung thư thường sẫm màu, lẫn với chất nhầy mũi.

3. Bất thường ở hệ sinh dục (phụ nữ và nam giới)

• Ở nữ giới: Chảy máu âm đạo bất thường là dấu hiệu cần đi khám ngay (chảy máu giữa chu kỳ, sau khi quan hệ hoặc chảy máu lại sau mãn kinh). Ngoài ra, hãy tự khám vú để phát hiện u cục, tình trạng tụt núm vú hoặc tiết dịch lạ.
• Ở nam giới: Sờ thấy khối u cứng ở tinh hoàn, bìu có cảm giác nặng trĩu. Khó khăn khi bắt đầu đi tiểu hoặc cảm giác tiểu không hết, khó chịu.

>>> Có thể bạn quan tâm: Ung thư cổ tử cung: Nguyên nhân, dấu hiệu và hướng phòng ngừa

4. Ung thư da (Quy tắc ABCDE)

Để phát hiện khối u hắc tố (Melanoma), hãy soi kỹ các nốt ruồi lạ trên cơ thể theo quy tắc:

• A (Asymmetry): Méo mó, không đối xứng.
• B (Border): Bờ viền nham nhở, không gọn.
• C (Color): Màu sắc loang lổ (chỗ đậm, chỗ nhạt).
• D (Diameter): Đường kính lớn bất thường (>6mm).
• E (Evolving): Thay đổi kích thước, hình dáng nhanh chóng.

Bảng so sánh bệnh lý lành tính và nghi ngờ dấu hiệu ung thư cần đi khám (Bảng so sánh chỉ mang tính chất tham khảo. Chẩn đoán cuối cùng phải dựa trên kết quả xét nghiệm y khoa)

Nếu bạn nhận thấy các bất thường và nghi ngờ là dấu hiệu ung thư hãy đến các bệnh viện để thăm khám. Quy trình chẩn đoán để xác định chính xác bệnh như sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ hỏi bệnh sử, thói quen sinh hoạt và sờ nắn các vị trí hạch, u cục.
• Xét nghiệm máu tìm dấu ấn ung thư (Tumor Markers): Tìm kiếm các protein đặc hiệu do tế bào ung thư tiết ra (VD: CA 15-3 cho vú, CEA cho đại tràng, PSA cho tiền liệt tuyến). Lưu ý: Chỉ số này tăng chưa chắc đã là ung thư, cần kết hợp các phương pháp khác.
• Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, Chụp X-quang, CT Scan, MRI để quan sát hình thái và vị trí khối u.
• Sinh thiết (Giải phẫu bệnh): Đây là tiêu chuẩn duy nhất để khẳng định. Bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô nhỏ từ vị trí nghi ngờ để soi dưới kính hiển vi. Chỉ khi nhìn thấy tế bào ác tính thì mới kết luận là ung thư.

Tuy nhiên, bạn nên thường xuyên tầm soát ung thư để đảm bảo phát hiện kịp thời.

Ung thư không xuất hiện sau một đêm. Nó là một hành trình dài của sự biến đổi tế bào. Cơ thể bạn luôn cố gắng gửi đi những tín hiệu cầu cứu, bạn nên tinh tế để nhận ra trước khi mọi thứ trở nên nghiêm trọng hơn. Sau khi theo dõi, nếu bản thân có xuất hiện các dấu hiệu trên kéo dài quá 2 tuần hãy đi khám ngay lập tức. 

Nếu bạn cần tư vấn các vấn đề về sức khỏe trực tuyến, hãy liên hệ ngay đến đội ngũ bác sĩ online của Medigo để được hỗ trợ.